Theo Thứ trưởng Trần Hồng Thái, việc nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử có thể coi là một công nghệ nền phục vụ nhiều ngành, lĩnh vực, góp phần cải thiện đời sống kinh tế - xã hội của người dân, từng bước nâng cao vị thế quốc gia.
Chiều 13/6, tại Bến Tre, Bộ Khoa học & Công nghệ phối hợp với UBND tỉnh Bến Tre tổ chức hội thảo Ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và lấy ý kiến về định hướng xây dựng Quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái cho rằng, ứng dụng năng lượng nguyên tử ở nước ta chưa tương xứng với tiềm năng, triển vọng, đòi hỏi của thực tiễn. Do đó, cần được đẩy mạnh hơn nữa nhờ sự hợp tác chặt chẽ, thường xuyên, sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan quản lý nhà nước, sự đóng góp từ các tổ chức khoa học - công nghệ của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, sự hỗ trợ từ các cơ quan, tổ chức quốc tế, để đưa ứng dụng của năng lượng nguyên tử tham gia giải quyết những vấn đề, yêu cầu đặt ra trong thực tiễn cuộc sống. Qua đó, góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Theo Thứ trưởng Trần Hồng Thái, việc nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử có thể coi là một công nghệ nền phục vụ nhiều ngành, lĩnh vực, góp phần cải thiện đời sống kinh tế - xã hội của người dân, từng bước nâng cao vị thế quốc gia.
Tại hội thảo, các chuyên gia, cơ quan quản lý đã tập trung đánh giá các kết quả trong công tác nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử; nhận diện các khó khăn, thách thức, đề xuất nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, phát huy tiềm năng của ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ trực tiếp, hiệu quả cho phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.
Theo Tiến sỹ Đặng Thanh Lương, chuyên gia Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam, ứng dụng năng lượng nguyên tử trong lĩnh vực y tế mang lại hiệu quả thiết thực trong việc chẩn đoán, điều trị bệnh thời gian qua. Thời gian tới, cần phát triển mạng lưới cơ sở y tế bức xạ quốc gia theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại phù hợp với sự phát triển và đặc điểm dân số, mô hình bệnh của từng vùng kinh tế, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của người dân; phấn đấu có một số cơ sở y học bức xạ nhận được chứng nhận đạt chuẩn quốc tế về chất lượng. Trong đó, ưu tiên phát triển một số cơ sở xạ trị, y học hạt nhân tại 4 vùng kinh tế, gồm Trung du, miền núi phía Bắc, vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, vùng Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long, những vùng kinh tế còn có số máy xạ trị và y học hạt nhân thấp.
Tiến sỹ Trần Minh Quỳnh, Phó Giám đốc Trung tâm chiếu xạ Hà Nội cho rằng cần tăng cường phát triển ứng dụng các công nghệ đã chứng minh được tính hiệu quả là tạo và chọn giống cây trồng đột biến, chiếu xạ kiểm dịch hoa quả tươi, chế biến bảo quản nông sản và các sản phẩm nông nghiệp khác. Đồng thời, đẩy mạnh nghiên cứu để tiếp nhận, tiếp cận các ứng dụng bức xạ, hạt nhân trong nông nghiệp tiên tiến, hiện đại, như: sử dụng các bức xạ hạt gây đột biến, kết hợp phương pháp đánh dấu đồng vị với kỹ thuật sinh học phân tử hiện đại để tăng tốc quá trình sàng lọc, chọn giống; kết hợp kỹ thuật SIT với quản lý dịch hại tổng hợp IPM; nghiên cứu các quy trình chiếu xạ thực phẩm;...
Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam mong muốn, qua hội thảo, Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành Trung ương, các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà đầu tư tiếp tục quan tâm, hỗ trợ Bến Tre nói riêng, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói chung. Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ các địa phương, đơn vị, doanh nghiệp có những giải pháp đẩy mạnh ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; tăng cường quản lý nhà nước về an toàn, an ninh vàchuẩn bị sẵn sàng, ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân nếu xảy ra tại các cơ sở tiến hành công việc bức xạ, bảo đảm an toàn cho con người và môi trường, góp phần phát triển năng lượng nguyên tử bền vững.
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, một trong những thành tựu nổi bật ứng dụng năng lượng nguyên tử là trong lĩnh vực y tế với việc phát triển mạng lưới các cơ sở X-quang đã triển khai tới tuyến huyện. Cả nước hiện có 48 cơ sở y học hạt nhân, với hơn 40 thiết bị xạ hình… Nhiều kỹ thuật hiện đại đã được thực hiện thành công ở Việt Nam phục vụ công tác chẩn đoán, điều trị hiệu quả bệnh ung thư và các bệnh hiểm nghèo, như: thần kinh, tim mạch, tiêu hóa…
Trong lĩnh vực nông nghiệp, Việt Nam được Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đánh giá là quốc gia đứng thứ 8 thế giới trong lĩnh vực nghiên cứu chọn tạo giống bằng chiếu xạ gây đột biến với một số giống cây chủ lực được tạo ra, như: lúa (trong đó có ST25 đã 2 lần nhận được cúp Gạo ngon nhất thế giới). Tính đến 2023, cả nước đã tạo ra và gieo trồng khoảng 80 giống cây trồng có năng suất cao, chất lượng tốt, chống chịu hạn, úng và kháng bệnh cao. Cả nước hiện có 14 cơ sở chiếu xạ công nghiệp, trong đó chiếu xạ nông thủy sản đã phục vụ hiệu quả cho xuất khẩu, đặc biệt là sang thị trường đòi hỏi sản phẩm chất lượng cao như Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU, Australia…/.
