Nhà tưởng niệm Nhà văn Nam Cao hiện nay được xây dựng trên khuôn viên đất của nhà hai cụ Trùm San và Trùm Luông, hai nguyên mẫu là người thực của làng Đại Hoàng mà nhà văn đã xây dựng nhân vật Lão Hạc trong tác phẩm cùng tên.
TTXVN - Ngày 28/10, UBND xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, Hà Nam tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia - Di tích lịch sử Mộ và Khu lưu niệm Nam Cao.
Nhà văn, liệt sỹ Nam Cao tên thật là Trần Hữu Tri, quê làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, phủ Lý Nhân, huyện Nam Xang (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, Hà Nam). Ông hy sinh ngày 30/11/1951 khi đang trên đường đi công tác vận động thuế nông nghiệp tại cánh đồng Mưỡu Giáp thuộc xã Gia Trấn, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình.
Nam Cao là một nhà văn lớn của Việt Nam, đại diện xuất sắc và tiêu biểu cho nền văn học hiện thực phê phán. Nhà văn Nam Cao là một trong những cây bút xuất sắc của văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945, đồng thời là một nhà văn chiến sĩ tiêu biểu của nền văn học cách mạng Việt Nam. Mười lăm năm cầm bút, Nhà văn Nam Cao đã để lại cho đời một di sản sáng tác khá đồ sộ. Ông đã được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt I) năm 1996 cho những đóng góp quan trọng đối với nền văn học nước nhà nửa đầu thế kỷ XX.
Khu lưu niệm Nhà văn Nam Cao là nơi lưu giữ những kỷ niệm, hiện vật gắn liền với tên tuổi và sự nghiệp của Nhà văn. Nhà tưởng niệm Nhà văn Nam Cao hiện nay được xây dựng trên khuôn viên đất của nhà hai cụ Trùm San và Trùm Luông, hai nguyên mẫu là người thực của làng Đại Hoàng mà nhà văn đã xây dựng nhân vật Lão Hạc trong tác phẩm cùng tên.
Năm 2011, nhân kỷ niệm 60 năm Ngày mất của Nhà văn, không gian trưng bày được chỉnh lý, gồm những tài liệu, hiện vật về cuộc đời, sự nghiệp, quê hương của Nhà văn, những hoạt động tri ân, tưởng niệm của chính quyền địa phương, các đoàn thể, hiệp hội, tổ chức, cá nhân trong cả nước đối với Nhà văn Nam Cao.
Phần mộ Nhà văn Nam Cao được đặt trong khuôn viên nhà tưởng niệm, trước mộ có di ảnh Nhà văn và hai trang sách đã khắc lời tuyên ngôn nghệ thuật, được trích trong hai tác phẩm "Đời thừa" và "Nhật ký ở rừng".
Hằng năm, tại nhà tưởng niệm thường diễn ra các hoạt động tri ân, tưởng niệm nhà văn vào dịp ngày sinh, ngày mất, ngày Thương binh Liệt sỹ 27/7. Ngoài các hoạt động thăm viếng, học sinh các trường trên địa bàn xã tổ chức dọn vệ sinh, cải tạo khuôn viên, chăm sóc cây xanh tạo cảnh quan Khu di tích lưu niệm Nhà văn ngày càng xanh, sạch, đẹp và khang trang hơn. Nhà lưu niệm cũng thu hút nhiều đoàn học sinh, sinh viên, các thầy cô giáo và hàng ngàn lượt khách đến tham quan, tưởng niệm học tập và tri ân Nhà văn.
Ông Đinh Công Tấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Nhân cho biết, mộ và khu lưu niệm Nam Cao được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia là niềm vinh dự, tự hào đối với nhân dân xã Hòa Hậu, nhân dân huyện Lý Nhân nói riêng và nhân dân tỉnh Hà Nam nói chung. Hiện nay, Di tích mộ và Khu lưu niệm Nam Cao, nhà Bá Kiến và nhiều hạng mục khác vẫn cần được quan tâm tu bổ, sửa chữa một số hạng mục. Để làm được điều này, bên cạnh sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể của địa phương, rất cần sự chung tay góp sức của nhân dân trong xã cũng như bà con đang làm ăn sinh sống, công tác ở xa quê hương để tiếp tục tu bổ, xây dựng, bảo tồn và phát huy các giá trị của di tích./.
