Với những lợi thế về văn hóa, tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức nhiều hoạt động phục dựng các nghi lễ, lễ hội truyền thống, chú trọng quảng bá văn hóa, tổ chức các chương trình liên hoan và biểu diễn văn hóa cồng chiêng để phục vụ nhân dân và du khách.
Tỉnh Đắk Lắk có 49 dân tộc anh em cùng chung sống. Mỗi dân tộc có những giá trị văn hóa độc đáo, lâu đời. Đồng thời, Đắk Lắk còn là nơi hội tụ và giao thoa của những tinh hoa văn hóa từ khắp mọi miền đất nước, tạo nên không gian văn hóa đa dạng, phong phú, giàu bản sắc. Với những lợi thế về văn hóa, tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức nhiều hoạt động phục dựng các nghi lễ, lễ hội truyền thống, chú trọng quảng bá văn hóa, tổ chức các chương trình liên hoan và biểu diễn văn hóa cồng chiêng để phục vụ nhân dân và du khách.
Khám phá, hiểu biết hơn về văn hóa
Trong dịp lễ 30/4 - 1/5 vừa qua, tại Bảo tàng Đắk Lắk và Phố đi bộ Phan Đình Giót (thành phố Buôn Ma Thuột), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk tổ chức chuỗi hoạt động văn hóa nghệ thuật như: Giao lưu nghệ thuật Đắk Lắk - Phú Yên với chủ đề “Ngày hội non sông”; biểu diễn văn hóa cồng chiêng “Đến với cao nguyên”; nghệ thuật “Tiếng gọi cao nguyên”; trải nghiệm “Hương sắc hòa bình”… Chuỗi hoạt động diễn ra trong 5 ngày, cùng với các gian hàng trưng bày sản phẩm OCOP, gian hàng ẩm thực, trò chơi dân gian đã thu hút nhân dân và du khách đến tham quan, vui chơi, trải nghiệm.
Chị Bùi Thị Duyên, phường Ea Tam, thành phố Buôn Ma Thuột chia sẻ, dịp nghỉ lễ, chị không đi chơi xa, thay vào đó chị cùng gia đình vui chơi, du lịch trong tỉnh. Đặc biệt, chị Duyên thấy các hoạt động văn hóa nghệ thuật diễn ra tại thành phố Buôn Ma Thuột rất sôi nổi, đặc sắc. Đến Bảo tàng Đắk Lắk và Phố đi bộ Phan Đình Giót, gia đình chị vừa vui chơi, trải nghiệm, vừa khám phá, hiểu biết hơn về văn hóa của các dân tộc trên địa bàn tỉnh.
Tại các chương trình, khi âm thanh rộn ràng của tiếng cồng, tiếng chiêng vang lên, không khí sôi nổi cho những đêm giao lưu, thưởng thức văn hóa bắt đầu. Du khách không chỉ thưởng thức những ca khúc về Tây Nguyên nồng nàn, da diết mà còn tìm hiểu và trải nghiệm nhạc cụ dân tộc, giao lưu thưởng thức rượu cần, múa xoang, nhận vòng đồng - biểu tượng của sự gắn kết cộng đồng.
Bà Nguyễn Thị Kiều Minh, phường Tân Thành, thành phố Buôn Ma Thuột cho biết, mặc dù đã thưởng thức nhiều chương trình về cồng chiêng song chưa bao giờ bà được trải nghiệm đánh đàn T’rưng. Dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5, tham dự và thưởng thức chương trình biểu diễn văn hóa nghệ thuật tại Bảo tàng Đắk Lắk, bà Minh được các nghệ nhân dạy đánh đàn T’rưng, nghe tiếng róc rách vang lên làm bà rất vui. Theo bà Minh, các chương trình biểu diễn văn hóa cồng chiêng rất ý nghĩa, cần được phát huy để nhân dân am hiểu, thêm tự hào, từ đó chung tay bảo tồn và phát huy văn hóa.
Bên cạnh quảng bá, biểu diễn văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, tại Đắk Lắk, các chương trình văn hóa nghệ thuật trước và trong dịp nghỉ lễ còn giao lưu, kết hợp biểu diễn cùng các tiết mục văn hóa nghệ thuật đến từ tỉnh Phú Yên, Đoàn Nghệ thuật tỉnh Mondulkiri (Vương quốc Campuchia), múa Lăm Vông và hội té nước của người Lào ở Buôn Đôn.
Anh Nguyễn Mạnh Thuật, Chi hội Đầu bếp Phú Yên (Hiệp hội Du lịch Phú Yên) cho biết, đến Đắk Lắk trong dịp nghỉ lễ, các nghệ sĩ, diễn viên của Trung tâm Văn hóa và Điện ảnh tỉnh Phú Yên không chỉ biểu diễn các làn điệu dân ca, dân vũ, bài chòi, trò chơi dân gian… mà Chi hội Đầu bếp Phú Yên còn trình diễn chế biến cá ngừ đại dương. Phần trình diễn nhằm tạo điều kiện cho khán giả thưởng thức món cá ngừ đại dương và biết thêm những thông tin hữu ích về vùng đất Phú Yên. Anh Thuật hy vọng, qua các tiết mục trình diễn sẽ kết nối, giao thoa văn hóa hai địa phương, qua đó văn hóa sẽ tạo sức mạnh nội sinh để góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển sau khi sáp nhập hai địa phương.
Không chỉ chú trọng tổ chức các chương trình biểu diễn, quảng bá văn hóa trong tỉnh, thời gian qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk tổ chức nhiều chương trình kết nối, giao lưu, quảng bá văn hóa với các địa phương khác trong cả nước. Trong tháng 4/2025, Sở quảng bá, giới thiệu Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, gốm Yang Tao, di sản trồng và chế biến cà phê tại Huế; biểu diễn ca kịch “Khát vọng Đam San” và chương trình âm nhạc “Tiếng gọi cao nguyên”, tham gia Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam tại thành phố Hà Nội; phối hợp với Nhà hát ca múa nhạc dân tộc Bông Sen tổ chức chương trình nghệ thuật "Sắc màu Cao nguyên và Hương sắc miền Nam" tại phố đi bộ Nguyễn Huệ, thành phố Hồ Chí Minh; xúc tiến và kích cầu du lịch tại tỉnh Phú Yên…
Phát triển du lịch từ văn hóa
Nhìn chung, các chương trình văn hóa nghệ thuật diễn ra thành công, để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhân dân và du khách, góp phần kích cầu du lịch. Năm 2025, tỉnh Đắk Lắk phấn đấu đón 2 triệu lượt khách đến tham quan, du lịch. Chỉ riêng 4 tháng đầu năm, toàn tỉnh đã đón khoảng 830.000 lượt khách, tăng trưởng ấn tượng. Ngoài ra, trong dịp nghỉ Lễ 30/4 - 1/5, tỉnh Đắk Lắk đã đón khoảng 210.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm, tăng 68% so với cùng kỳ năm 2024.
Song song với sự nỗ lực của các ngành, địa phương, thời gian qua, bà con Ê Đê, M’nông, Thái… ở các thôn, buôn đã chú trọng bảo tồn văn hóa kết hợp với phát triển du lịch. Nhiều buôn du lịch cộng đồng hình thành và ngày càng thu hút đông đảo du khách. Không chỉ giới thiệu về nhà sàn, thổ cẩm, nhạc cụ dân tộc, ẩm thực, ngành nghề truyền thống, bà con còn giúp du khách trải nghiệm đời sống lao động, sinh hoạt ở buôn làng. Tại buôn Ako Dhông (thành phố Buôn Ma Thuột), một trong những cách làm du lịch hiệu quả hiện nay là việc mở bán ẩm thực Ê Đê. Các món ăn như: Lá mì xào, đu đủ giã muối ớt, heo nướng trộn lá chanh, vếch bò, cá cơm rim, măng xào cá hấp, canh cà đắng… đều đậm vị, dễ ăn, “hao cơm” và hút khách.
Anh Nguyễn Quang Kim từ tỉnh Quảng Ngãi lên thành phố Buôn Ma Thuột công tác hơn 1 năm nay. Theo anh Kim, càng ăn các món ăn của người Ê Đê, anh càng bị cuốn hút. Các món ăn vừa dân dã, có vị cay nhẹ, thích hợp ăn với cơm, do đó, vào cuối tuần, dịp nghỉ lễ hoặc khi có bạn bè từ địa phương khác đến chơi, anh Kim đều dẫn qua buôn Ako Dhông để tham quan nhà dài, thổ cẩm của người Ê Đê, thưởng thức cà phê Ban Mê và ẩm thực Ê Đê.
Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thụy Phương Hiếu, thời gian qua, các đơn vị trong ngành đã nỗ lực quảng bá, tổ chức các hoạt động, chương trình về văn hóa để bảo tồn và phục vụ nhân dân, du khách thưởng thức, trải nghiệm. Các hoạt động du lịch, thể thao cũng chú trọng lấy văn hóa làm gốc rễ. Thời gian tới, ngành tiếp tục tập trung các nguồn lực để tổ chức các sự kiện, chương trình về văn hóa phục vụ nhân dân và du khách. Đặc biệt, năm 2025, tỉnh chú trọng kích cầu du lịch nội địa, do đó các hoạt động quảng bá, biểu diễn văn hóa còn nhằm thu hút “Người Đắk Lắk đi du lịch Đắk Lắk”, “Người Việt Nam đi du lịch Đắk Lắk”, góp phần tăng trưởng nguồn thu du lịch, cùng với tỉnh đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8%.
Đắk Lắk - vùng đất sở hữu nhiều lễ hội, nghi lễ, ngành nghề truyền thống cùng những phong tục tập quán độc đáo, nơi vừa mang dáng hình quá khứ trong từng bậc thang, thớ gỗ nhà dài đến dáng hình đô thị. Khi âm thanh vang vọng của cồng chiêng vang lên, những điệu múa, lời ca bên lửa trại cùng những thanh âm của các nhạc cụ dân tộc và hương men rượu cần như mời gọi, níu chân du khách. Do đó, việc triển khai các chương trình bảo tồn văn hóa đang là cách làm hiệu quả, vừa thúc đẩy phát triển du lịch, vừa nâng cao ý thức gìn giữ, phát huy các giá trị truyền thống cho nhân dân và thế hệ trẻ./.
