Lễ Mừng lúa mới được phục dựng không chỉ giúp đồng bào Giẻ Triêng kết nối với cội nguồn mà còn mở ra hướng phát triển mới cho du lịch cộng đồng tại địa phương.
Từ ngày 4–6/12/2025, Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi và Ủy ban nhân dân xã Dục Nông tổ chức truyền dạy, phục dựng Lễ Mừng lúa mới của dân tộc Giẻ Triêng tại Làng du lịch cộng đồng Đăk Răng.
Đây là hoạt động thuộc Dự án 6 của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 – 2025, nhằm gắn bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch cộng đồng.
Lễ Mừng lúa mới là nghi thức nông nghiệp cổ truyền của đồng bào Giẻ Triêng ở phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, được tổ chức sau vụ thu hoạch nhằm tạ ơn thần lúa, cầu mong mùa màng tiếp tục bội thu và cuộc sống đủ đầy. Lễ Mừng lúa mới thể hiện sự giao hòa giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên và vạn vật, tạo nên sức mạnh cộng đồng.
Năm nay, nghi lễ được tái hiện đúng trình tự truyền thống tại địa điểm sinh hoạt cộng đồng của người dân địa phương.
Trong không gian lễ hội, già làng thực hiện các nghi thức giữ hồn lúa tại rẫy, rước lúa về chòi, cúng mời thần linh và làm lễ ăn cơm mới. Lời khấn cầu cho dân làng mạnh khỏe, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt; con cháu chăm ngoan, tiếp nối phong tục tốt đẹp của ông cha. Sau phần lễ, già làng chúc phúc cho từng người rồi cộng đồng cùng uống rượu cần, thưởng thức cơm lam, thịt nướng và các món ăn truyền thống, hòa nhịp cồng chiêng và vòng xoang trong không khí vui tươi, rộn rã.
Điểm nhấn của lễ phục dựng năm nay là việc tái hiện cây nêu và vật thiêng Bên Tru – biểu tượng kết nối trời, đất và con người. Nghi thức “xin điềm lành”, kéo Bên Tru và đón nhận “lộc lúa” cũng được thực hiện đầy đủ, thể hiện thế giới quan và tín ngưỡng của người Giẻ Triêng.
Lễ hội còn có nhiều hoạt động văn hóa, trò chơi dân gian như bịt mắt bắt vịt, bắn nỏ, kéo co… thu hút đông đảo người dân và du khách. Đây là dịp cộng đồng gắn kết, đồng thời truyền dạy cho thế hệ trẻ những giá trị văn hóa truyền thống.
Ông Trần Cao Bảo Việt, Chủ tịch UBND xã Dục Nông, cho biết việc phục dựng lễ hội góp phần nâng cao đời sống tinh thần của đồng bào và hướng đến xây dựng sản phẩm du lịch mang bản sắc của người Giẻ Triêng. Xã dự kiến kiến nghị mở thêm các lớp truyền dạy, đào tạo đội ngũ tổ chức lễ hội và tu sửa nhà rông để duy trì hoạt động văn hóa cộng đồng bền vững.
Lễ Mừng lúa mới được phục dựng không chỉ giúp đồng bào Giẻ Triêng kết nối với cội nguồn mà còn mở ra hướng phát triển mới cho du lịch cộng đồng tại địa phương. Dẫu nhịp sống hiện đại thay đổi từng ngày, những tiếng cồng chiêng, vòng xoang và nét đẹp văn hóa của người dân Đăk Răng vẫn tiếp tục lan tỏa, giữ cho mạch nguồn văn hóa miền núi không bao giờ ngừng chảy./.
(Bài viết có sự phối hợp thực hiện của Vụ Pháp chế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch)
