Tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, toàn diện và thống nhất nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động hòa giải ở cơ sở, công tác quản lý nhà nước về hòa giải ở cơ sở.
Sáng 25/11, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Tư pháp tổ chức tọa đàm "Định hướng chính sách nhằm xây dựng Luật Hòa giải ở cơ sở (sửa đổi)”. Đây là dịp để các chuyên gia, cơ quan tư pháp và hòa giải viên cơ sở ở các tỉnh, thành phố phía Nam trao đổi thảo luận, góp ý nhằm đảm sự thống nhất, đồng bộ giữa dự thảo Luật với Hiến pháp, các văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên và các định hướng lớn của Đảng về công tác hòa giải ở cơ sở.
Phát biểu tại tọa đàm, bà Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) nhấn mạnh, việc ban hành Luật Hòa giải ở cơ sở (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về khuyến khích, phát triển các thiết chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, bất cập, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, toàn diện và thống nhất nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động hòa giải ở cơ sở, công tác quản lý nhà nước về hòa giải ở cơ sở.
Theo bà Hoa, dự thảo Luật Hòa giải ở cơ sở (sửa đổi) tập trung vào 6 nhóm chính sách cụ thể: Điều chỉnh phạm vi hòa giải ở cơ sở; nâng cao chất lượng, trách nhiệm và chế độ đãi ngộ đội ngũ hòa giải viên; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hỗ trợ tham gia công tác hòa giải; đa dạng hóa phương thức, mô hình hòa giải; ứng dụng công nghệ thông tin và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong công tác hòa giải ở cơ sở; xác định giá trị pháp lý của kết quả hòa giải thành.
Nhất trí việc điều chỉnh mở rộng phạm vi Luật Hòa giải ở cơ sở (sửa đổi), ông Đồng Việt Phương, Phó Giám đốc Sở Tư Pháp thành phố Cần Thơ cho rằng, cần cụ thể hơn về vai trò, vị trí, trách nhiệm đối với Tổ hòa giải cơ sở, hòa giải viên ở cơ sở; cần xác định nhiệm vụ hòa giải viên ở cơ sở giải quyết những tranh chấp giữa các cá nhân, không giải quyết tranh chấp giữa các tập thể hay giữa tập thể với cá nhân.
Ông Phương cũng đánh giá cao trách nhiệm của cơ quan Tư pháp là hỗ trợ Tổ hòa giải cơ sở; sự đồng hành của lực lượng vũ trang Công an, Quân đội với hòa giải viên ở cơ sở. Tuy nhiên, cần xác định rõ đối tượng nào sẽ làm hòa giải viên ở cơ sở, thống nhất về thành phần, xác định những tiêu chuẩn về trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ của hòa giải viên…
Cùng quan điểm, bà Trần Thị Hồng Hạnh, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá cao vai trò của người có uy tín trong cộng đồng. Họ có kinh nghiệm sống nên làm tốt, làm hay nhiều việc, trong đó có công tác hòa giải ở cơ sở. Bà Hạnh cũng khuyến khích hòa giải viên ở cơ sở cần phổ cập, nâng cao trình độ trước xu thế hội nhập của đất nước; đề xuất sự cần thiết của các chế độ, chính sách thiết thực để động viên các hòa giải viên ở cơ sở không chỉ làm bằng sự tình nguyện, đam mê mà còn trao dồi học tập nâng cao kỹ năng, kinh nghiệm hòa giải ở cơ sở.
Theo Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý, đến đầu năm 2025, cả nước có hơn 87.300 tổ hòa giải được thành lập tại thôn, tổ dân phố với gần 549.500 hòa giải viên, tỷ lệ hòa giải thành đạt 85,95%. Đến nay, hầu hết mỗi thôn, tổ dân phố có 1 tổ hòa giải. Số lượng thành viên trung bình là 5 - 7 người/tổ. Từ tháng 1/2014 đến tháng 12/2023, cả nước tiếp nhận hơn 1,3 triệu vụ, việc hòa giải, trong đó hòa giải thành hơn 1 triệu vụ, việc, đạt 81,2%./.
