Diễn tập nhằm kiểm tra tính phù hợp của các phương án ứng phó; đánh giá năng lực sử dụng thiết bị đo, khoanh vùng, kiểm soát nhiễm bẩn phóng xạ; đánh giá khả năng chỉ huy, điều hành và phối hợp liên ngành
Ngày 27/12, tại Bệnh viện Ung Bướu Thành phố Hồ Chí Minh (phường Tăng Nhơn Phú), UBND Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chương trình diễn tập ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân trên địa bàn năm 2025.
Tình huống diễn tập là “Tai nạn giao thông xảy ra khi Bệnh viện Ung Bướu Thành phố Hồ Chí Minh đang vận chuyển nguồn phóng xạ Ir-192 và dược chất phóng xạ”. Nguồn phóng xạ sử dụng trong diễn tập là nguồn mô phỏng.
Cụ thể, một xe bán tải vận chuyển nguồn phóng xạ (Ir-192 hoạt độ 10Ci và dược chất phóng xạ hở) tới bệnh viện Ung Bướu Thành phố Hồ Chí Minh, khi tới gần địa điểm đã va chạm mạnh với xe tải chạy ngược chiều. Tai nạn làm người lái xe bán tải chở nguồn phóng xạ cùng nhân viên áp tải bị ngất và kẹt trong xe.
Khi tai nạn xảy ra, một số người dân chạy đến cứu lái xe và nhân viên; đồng thời gọi điện thoại đến tổng đài 112, 113, 114, 115 (tổng đài khẩn cấp liên thông - chỉ cần gọi đến 1 trong 4 đầu số này đều nhận được sự giúp đỡ từ các cơ quan chức năng) để thông báo về vụ tai nạn và cấp cứu nạn nhân. Nhận được thông tin, lực lượng Cảnh sát giao thông, Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đã đến hiện trường, tổ chức xử lý sự cố theo quy trình đối với tai nạn giao thông đường bộ.
Sau khi tổ chức bảo vệ hiện trường, lực lượng Công an phường, Cảnh sát giao thông phát hiện có biểu tượng cảnh báo nguồn phóng xạ trên xe, đã kịp thời báo cáo chỉ huy Công an thành phố. Lãnh đạo Công an thành phố chỉ đạo thực hiện quy trình thông báo Sở Khoa học và Công nghệ thành phố; chỉ đạo các đơn vị, lực lượng liên quan đến hiện trường, mở rộng khoanh vùng, bảo vệ hiện trường.
Tiếp nhận thông tin, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố đánh giá đây là sự cố khá nghiêm trọng khi nguồn phóng xạ có khả năng chiếu xạ mạnh, ảnh hưởng tới người dân và môi trường. Với vai trò là cơ quan thường trực Ban chỉ huy ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân thành phố, Sở đã báo cáo Ban chỉ huy để khởi động kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ, điều động các lực lượng tham gia và triển khai các hành động ứng phó cần thiết để thu hồi nguồn phóng xạ, đảm bảo an toàn.
Trong khi lực lượng chức năng đang cứu lái xe và nhân viên để đưa đi cấp cứu thì xe chở nguồn phóng xạ có dấu hiệu cháy nổ, chỉ huy công an đã chỉ đạo lực lượng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ thực hiện nhiệm vụ. Sau khi đám cháy được dập tắt, chỉ huy hiện trường chủ trì, phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức thu hồi nguồn phóng xạ, nhằm đảm bảo an toàn và an ninh.
Bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh nhận định, các kỹ thuật bức xạ và hạt nhân đã và đang đóng vai trò thiết yếu trong y tế, công nghiệp, nghiên cứu khoa học, đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Thành phố Hồ Chí Minh đang quản lý hơn 1.600 cơ sở bức xạ, với trên 3.000 thiết bị X-quang y tế, hơn 800 thiết bị X-quang công nghiệp và hơn 1.000 nguồn phóng xạ các loại; là địa phương dẫn đầu cả nước về ứng dụng công nghệ bức xạ trong y tế, công nghiệp và nghiên cứu - đào tạo.
Theo bà Trân, bên cạnh những lợi ích to lớn mà công nghệ bức xạ và hạt nhân mang lại, việc sử dụng các nguồn bức xạ, phóng xạ cũng tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người, môi trường và an toàn xã hội nếu không được quản lý và ứng phó kịp thời.
Nguy cơ xảy ra sự cố bức xạ kết hợp với các tình huống phức tạp như tai nạn giao thông, cháy nổ, sập đổ công trình... là hoàn toàn có thể xảy ra trong thực tiễn. Do đó, công tác ứng phó không thể chỉ dựa vào một lực lượng, không chỉ dừng lại ở văn bản, quy trình trên giấy, mà phải được kiểm chứng bằng diễn tập thực tế.
Chương trình diễn tập nhằm kiểm tra tính phù hợp của các phương án ứng phó; đánh giá năng lực sử dụng thiết bị đo, khoanh vùng, kiểm soát nhiễm bẩn phóng xạ; đánh giá khả năng chỉ huy, điều hành và phối hợp liên ngành và quan trọng hơn cả là rèn luyện phản xạ, bản lĩnh và tinh thần trách nhiệm của từng cá nhân khi sự cố xảy ra./.
