Tỉnh Khánh Hòa tổ chức Lễ công bố và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Tri thức khai thác và chế biến trầm hương Khánh Hòa.
Tối 10/7, tại Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar (phường Bắc Nha Trang), UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức Lễ công bố và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Tri thức khai thác và chế biến trầm hương Khánh Hòa.
Tham dự buổi lễ có đại diện Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội; Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia; Cục Di sản văn hóa - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa, các sở, ngành, địa phương, các chức sắc, cộng đồng người Chăm theo đạo Bàlamôn cùng đông đảo nhân dân, du khách.
Tại buổi lễ, ông Trần Quốc Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa nhấn mạnh, việc tổ chức Lễ công bố và đón nhận các danh hiệu Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Tri thức khai thác và chế biến trầm hương Khánh Hòa nhằm vinh danh những giá trị di sản văn hóa đặc biệt tiêu biểu của tỉnh về nhiều mặt văn hóa, nghệ thuật, kiến trúc, lịch sử. Qua đó, góp phần định hướng và xây dựng phương án quản lý, bảo tồn và phát huy hiệu quả hơn nữa giá trị các di sản văn hóa truyền thống của dân tộc, làm tiền đề gắn kết với việc quảng bá thương hiệu tỉnh Khánh Hòa và thúc đẩy phát triển kinh tế - du lịch.
Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cũng đề nghị, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thời gian tới tiếp tục nghiên cứu, tham mưu, đề xuất giải pháp cụ thể nhằm bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của tỉnh, gắn với Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Tri thức khai thác và chế biến trầm hương Khánh Hòa.
Tại sự kiện, đông đảo người dân và du khách được thưởng thức hai chương trình nghệ thuật đặc sắc gồm “Huyền thoại Mẹ Xứ sở” và “Tự hào di sản văn hóa nghìn năm”. Các tiết mục được dàn dựng công phu, ấn tượng đã tái hiện sống động vẻ đẹp văn hóa, lịch sử của vùng đất Khánh Hòa, đồng thời chào mừng tỉnh Khánh Hòa bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình cùng dân tộc.
Trước đó, ngày 17/1/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 152/QĐ-TTg về việc xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật Tháp Bà Pô Nagar là Di tích quốc gia đặc biệt. Tiếp đó, ngày 3/6/2025, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định số 1651/QĐ-BVHTTDL công bố đưa “Tri thức khai thác và chế biến trầm hương Khánh Hòa” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình Tri thức dân gian.
Di tích Tháp Bà Pô Nagar được xây dựng từ khoảng thế kỷ thứ VIII đến thế kỷ XIII, nằm trên đồi Cù Lao, bên dòng sông Cái. Tháp được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia từ năm 1979. Đặc biệt, Lễ hội Tháp Bà đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2012. Tháp Bà mang trong mình giá trị đặc biệt tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật, văn hóa và lịch sử. Hiện nay, di tích vẫn còn lưu giữ 14 đạo sắc phong, 28 đơn vị minh văn trên các bia ký cùng nhiều hiện vật quý hiếm.
Qua quá trình giao lưu, đan xen, tiếp biến văn hóa trong lịch sử dân tộc, Tháp Bà hàm chứa những giá trị tiêu biểu của cả hai dân tộc Chăm và Việt thông qua hình tượng nữ thần Pô Nagar. Đây không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là trung tâm thờ Mẫu của các tỉnh Nam Trung Bộ, nơi cộng đồng người Việt và người Chăm cùng cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cuộc sống bình yên, ấm no và hạnh phúc.
Bên cạnh Tháp Bà Pô Nagar, tỉnh Khánh Hòa còn nổi tiếng với tên gọi “Xứ trầm hương”, hình tượng nữ thần Pô Nagar/Thiên Y A Na được các nghệ nhân làm trầm tôn vinh là thủy tổ của nghề. Trên địa bàn Khánh Hòa hiện có nhiều làng nghề, hợp tác xã, nhóm nghề, hộ làm trầm hương, tạo ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc và nổi tiếng như, nhang trầm, vòng trầm, tượng trầm, tinh dầu trầm… Nhiều sản phẩm trầm hương của Khánh Hòa đạt chất lượng cao, được chứng nhận sản phẩm OCOP, góp phần khẳng định thương hiệu “trầm hương Khánh Hòa” trong và ngoài nước.
Nghề khai thác trầm hương tại Khánh Hòa đang được người dân bảo tồn và gìn giữ những tri thức dân gian, duy trì kinh nghiệm để phát triển, tái tạo và chế tác, làm phong phú, đa dạng sản phẩm trầm hương. Những sản phẩm này không chỉ phục vụ nhu cầu sử dụng mà còn trở thành món quà tặng du lịch độc đáo, mang đậm dấu ấn của “Xứ trầm hương - tỉnh Khánh Hòa” dành cho du khách./.
