Xây dựng các sản phẩm du lịch riêng biệt, dựa trên khai thác và phát huy giá trị di sản, văn hóa là "chìa khóa" của xã Phù Đổng (Hà Nội).
Nằm bên bờ sông Đuống, cách trung tâm Hà Nội khoảng 20 cây số, xã Phù Đổng là vùng đất linh thiêng, nổi tiếng với huyền thoại Thánh Gióng – một vị thần trong Tứ bất tử, gắn với tín ngưỡng và văn hóa dân gian Việt Nam. Không chỉ là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử quý báu, vùng đất Phù Đổng còn có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch văn hóa, sinh thái và cộng đồng. Việc xây dựng các sản phẩm du lịch riêng biệt, dựa trên khai thác và phát huy giá trị di sản, văn hóa, là chìa khóa để xã phát triển du lịch bền vững trong thời gian tới.
Một ngày “du hí” xã Phù Đổng
Đến với hành trình một ngày du lịch tại xã Phù Đổng, du khách có nhiều trải nghiệm thú vị. Điểm dừng đầu tiên là ngôi đền thờ Đức Thánh Gióng, nằm trong không gian cổ kính, rợp bóng cây của quần thể Di tích quốc gia đặc biệt Đền Phù Đổng. Ngắm nhìn bức tượng Thánh Gióng uy nghi, những bức hoành phi, câu đối được chạm khắc tinh xảo, kiến trúc văn hóa đình chùa và lắng nghe câu chuyện “cậu bé làng Gióng” vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt đánh giặc Ân (Trung Quốc) là những trải nghiệm độc đáo, riêng có. Mỗi bước dạo quanh khu đền như đưa du khách về cội nguồn văn hóa và tinh thần bất khuất của người Việt.
Rời Đền Phù Đổng, chỉ vài trăm mét di chuyển dọc theo con đường đê yên bình là làng hoa giấy. Những năm gần đây, làng hoa trở thành một trong những điểm nhấn đặc sắc nhất vào dịp Tết Âm lịch, thu hút khách đến mua hoa và chụp ảnh lưu niệm. Du khách có thể gặp gỡ những nông dân lành nghề, xem họ tạo dáng bonsai cho hoa giấy, học hỏi cách chăm sóc hoa hoặc mua những chậu hoa ưng ý. Làng hoa giấy Phù Đổng trở thành trải nghiệm thú vị cho những ai muốn tìm nét đẹp mộc mạc của vùng ven đô Hà Nội.
Dành thời gian đi dọc con đường bê tông nội đồng, hai bên là những vườn hoa giấy, chị Trần Anh Hà (phường Hồng Hà, Hà Nội) nhận xét cảnh quan làng nghề trồng hoa giấy đẹp nhưng chưa có điểm nhấn thu hút khách như đường hoa ở Đà Lạt, Nha Trang... Nếu được đầu tư thêm về không gian trưng bày hoa giấy bonsai, các khu vực check-in độc đáo và các hoạt động trải nghiệm cùng người nông dân, xã Phù Đổng hoàn toàn có thể trở thành điểm dừng chân hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.
Buổi trưa, du khách có thể nghỉ ngơi, thưởng thức món ăn dân dã tại Khu sinh thái Phù Đổng Green Park. Khuôn viên nơi đây rộng rãi, thoáng mát, có nhiều dịch vụ vui chơi, đặc biệt phù hợp với trẻ em, gia đình, nhóm bạn hội họp. Buổi chiều, du khách dạo quanh bãi ven sông Đuống, tận hưởng không khí thoáng mát, cảnh quan thanh bình, rất thích hợp cho những hoạt động dã ngoại, chụp ảnh, picnic nhẹ nhàng hoặc tham gia tìm hiểu nghề truyền thống, food tour ẩm thực địa phương.
Hiện nay, xã Phù Đổng đang từng bước xây dựng và khai thác các sản phẩm, chương trình du lịch với bốn loại hình: du lịch văn hóa – tâm linh; du lịch học đường và giáo dục văn hóa, lịch sử; du lịch làng nghề – ẩm thực truyền thống; và du lịch sinh thái, trải nghiệm nông nghiệp. Mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng việc khai thác điểm du lịch tại đây vẫn chưa đạt hiệu quả như mong muốn và chưa tương xứng với tài nguyên văn hóa, du lịch của địa phương.
Ông Nguyễn Đình Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Phù Đổng, cho biết địa phương đang nỗ lực khắc phục những tồn tại, hạn chế để đẩy mạnh phát triển du lịch theo hướng bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, lịch sử, gắn với phát triển du lịch, tạo nền tảng phát triển bền vững trên địa bàn xã Phù Đổng trong giai đoạn 2025 – 2030. Trên cơ sở đó, xã xác định một số mục tiêu trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng điểm đến và tăng sức hút đối với du khách như: nâng cấp, chỉnh trang cảnh quan toàn bộ khu di tích; đầu tư lắp đặt hệ thống biển chỉ dẫn, sơ đồ khu du lịch gắn với thuyết minh giới thiệu; xây dựng khu trưng bày trang phục của các nhân vật gắn với Hội Gióng; nâng cấp hạ tầng phục vụ du lịch, trong đó nỗ lực hoàn thành dự án xây dựng Công viên Tre gắn với truyền thuyết Thánh Gióng, hướng tới trở thành điểm nhấn văn hóa, cảnh quan, góp phần làm phong phú sản phẩm du lịch của vùng.
“Hiến kế” phát triển du lịch
Mới đây, Sở Du lịch Hà Nội phối hợp với UBND xã Phù Đổng và các doanh nghiệp lữ hành khảo sát điểm đến, các hoạt động trên địa bàn để đóng góp ý kiến giúp địa phương phát triển du lịch. Ông Phùng Quang Thắng, Chủ tịch Liên Chi hội Du lịch Xanh Việt Nam, cho rằng địa phương cần ứng dụng chuyển đổi số trong thiết kế sản phẩm để tạo sức hút cho du lịch Phù Đổng, khai thác các câu chuyện truyền thuyết lịch sử. Ông Thắng gợi ý xây dựng phòng tương tác ảo kể về truyền thuyết Thánh Gióng, cho phép du khách tương tác với cảnh vật và nhân vật truyền thuyết, từ đó hình thành sản phẩm độc đáo, nâng cao trải nghiệm và tăng chi tiêu của khách tại địa phương.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Dương Văn Sáu, xã Phù Đổng là một trong những điểm đến tiêu biểu liên quan đến “Tứ bất tử”. Địa phương cần có chiến lược bài bản để định vị thương hiệu, xác định hình ảnh nhận diện từ cổng chào, các điểm đến, sản phẩm nông sản địa phương, đến hệ thống biển chỉ dẫn gắn với hình tượng Thánh Gióng, cây tre, hoa giấy. Đồng thời, nên xây dựng bản đồ tuyến du lịch kết nối các điểm phụ cận, tạo mạng lưới du lịch hoàn chỉnh.
Ông Đặng Duy Trung Hiếu, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội, nhấn mạnh địa phương cần xác định rõ các nhóm đối tượng khách để xây dựng sản phẩm phù hợp. Khách nội địa có thể tham gia các tour trong ngày kết hợp tham quan di tích, trải nghiệm làng nghề và ẩm thực. Khách quốc tế hướng tới trải nghiệm gắn với văn hóa bản địa, kết hợp nghỉ dưỡng ngắn ngày. Hướng tới xây dựng mô hình du lịch thân thiện và bền vững, ông Hiếu cũng đề xuất nghiên cứu mở tuyến xe buýt xanh kết nối đến Phù Đổng từ trung tâm Hà Nội, phát triển du lịch xe đạp hoặc đi bộ trong xã.
Theo ông Vũ Văn Tuyên, Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Travelogy Việt Nam, du lịch Phù Đổng có thể kết nối thành tour với các điểm lân cận như Cổ Loa, Bắc Ninh hay phố cổ Hà Nội để tạo sản phẩm đa dạng, hấp dẫn, mở rộng thu hút nhiều nguồn khách. Hiện, nhiều dòng khách phù hợp với việc dừng chân tại Phù Đổng nhưng chưa được khai thác hiệu quả.
Ông Tuyên phân tích: khách từ vịnh Lan Hạ trở về Hà Nội theo đường 5 cũ thường đến nơi lúc 14 giờ; khách từ vịnh Hạ Long cập bến khoảng 11 giờ và di chuyển qua cao tốc Bắc Ninh cũng thuận tiện ghé thăm Phù Đổng buổi chiều. Ngoài ra, hàng chục chuyến bay quốc tế hạ cánh tại Nội Bài từ sáng sớm đến tối, thậm chí nửa đêm. Lịch trình của những khách này đều bị “trống” vài giờ hoạt động, nên các doanh nghiệp lữ hành rất cần tìm điểm đến gần Hà Nội để du khách nghỉ ngơi, vui chơi, trải nghiệm. Do đó, Phù Đổng nên khảo sát nhu cầu, thiết kế chương trình trải nghiệm và phối hợp với doanh nghiệp lữ hành để thu hút khách quốc tế. Các sản phẩm du lịch bổ trợ có thể là tham quan nhà vườn, học nấu ăn, trải nghiệm nông nghiệp, đạp xe khám phá làng quê, văn hóa bản địa, cùng dịch vụ nghỉ ngơi, tắm rửa cho khách đến sớm hoặc chờ chuyến bay khuya. “Du lịch tâm linh và làng hoa là điểm nhấn chủ đạo, nhưng xây dựng hệ sinh thái dịch vụ đa dạng, linh hoạt và kết nối giá trị mới là chìa khóa thu hút khách đến với xã Phù Đổng”, ông Tuyên nhấn mạnh.
Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết Sở Du lịch Hà Nội đang triển khai nhiều chương trình kết nối, hỗ trợ tư vấn phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái nông nghiệp, nông thôn, du lịch làng nghề tại các phường, xã trên địa bàn Thủ đô. Xã Phù Đổng được xác định là điểm nhấn quan trọng về văn hóa, tín ngưỡng, làng nghề phía Đông Hà Nội. Để phát triển du lịch xứng tầm tiềm năng, địa phương cần tư duy đổi mới, hành động quyết liệt và có sự đồng lòng của chính quyền, doanh nghiệp và người dân.
Sở hữu giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo cùng cảnh quan thiên nhiên, xã Phù Đổng đang đứng trước cơ hội để trở thành điểm sáng du lịch của Thủ đô. Khi những giá trị lịch sử được tôn vinh, khi di sản được “thổi hồn” bằng công nghệ và sáng tạo, điểm đến Phù Đổng sẽ không chỉ là nơi về nguồn thiêng liêng, mà còn là điểm đến xanh, gần gũi, giàu bản sắc, góp phần làm phong phú thêm bức tranh du lịch văn hóa Hà Nội trong thời kỳ hội nhập./.
