Ninh Thuận đang trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn ở khu vực Nam Trung Bộ bằng việc chú trọng đầu tư và đa dạng hóa sản phẩm du lịch dựa trên khai thác hiệu quả các di tích văn hóa, danh lam thắng cảnh.
Với mục tiêu xây dựng trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, tỉnh Ninh Thuận đang tăng cường quản lý bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. Những địa điểm này không chỉ mang đến những trải nghiệm văn hóa độc đáo mà còn góp phần làm đa dạng hóa các sản phẩm du lịch của địa phương.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận, toàn tỉnh hiện có 239 di sản được đưa vào danh mục kiểm kê, trong đó có 74 di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đã được lập hồ sơ xếp hạng ở các cấp. Cụ thể, tỉnh có 2 di tích được xếp hạng Di tích cấp quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Po Klong Garai; có 18 di sản văn hóa ở các loại hình di tích, danh lam thắng cảnh, di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục di sản văn hóa quốc gia; 52 di tích lịch sử cách mạng, đình, đền, lăng miếu được xếp hạng cấp tỉnh.
Đặc biệt, Ninh Thuận có 2 di sản văn hóa được Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh. Trong đó, “Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ” nằm trong danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm” trong danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Ngoài ra, tỉnh có 4 hiện vật được công nhận là Bảo vật quốc gia gồm: Bia Hòa Lai, Phù điêu Vua Pô Rômê, Bia Phước Thiện và Tượng thờ Vua Pô Klong Garai.
Trong những năm qua, Ninh Thuận đã không ngừng quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa. Bên cạnh hai biểu tượng văn hóa nổi tiếng là tháp Hòa Lai và tháp Po Klong Garai, 12 di tích quốc gia khác cũng được đầu tư hàng tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương, địa phương và sự đóng góp của cộng đồng. Nhờ đó, các công trình kiến trúc cổ kính như: Đình Vạn Phước, đình Thuận Hòa, đình Tấn Tài, đình Văn Sơn, miếu Xóm Bánh, đền thờ Đức Thánh Trần,... đã được trùng tu, tôn tạo, khôi phục vẻ đẹp vốn có, góp phần bảo tồn di sản văn hóa.
Các di tích này không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân, nhiều di tích tiêu biểu được khai thác trở thành những điểm đến du lịch thu hút đông đảo du khách, điển hình như tháp Po Klong Garai (phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm).
Ông Đổng Văn Nhường, Phó Trưởng Phòng Hành chính - Quản lý di tích (Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận) cho biết, tại tháp Po Klong Garai hằng năm diễn ra nhiều hoạt động sinh hoạt văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng của cộng đồng nhưng nổi bật và thu hút sự quan tâm đặc biệt chính là Lễ hội Katê của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn với nhiều nghi lễ và nghệ thuật diễn xướng dân gian đặc trưng được tổ chức vào tháng 7 Chăm lịch (đầu tháng 10 Dương lịch).
Với sự đa dạng của địa hình, từ rừng núi, biển cả đến bán sa mạc, Ninh Thuận sở hữu nhiều danh thắng tuyệt đẹp. Điển hình là vịnh Vĩnh Hy nằm trong Vườn quốc gia Núi Chúa (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải) được xem là 1 trong 4 vịnh biển đẹp nhất Việt Nam. Năm 2020, vịnh Vĩnh Hy đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Danh lam thắng cảnh cấp Quốc gia. Nơi đây không chỉ quyến rũ du khách bởi vẻ đẹp yên bình mà còn bởi những hoạt động trải nghiệm thể thao biển thú vị, du khách có thể lặn ngắm san hô, đi tàu đáy kính khám phá vẻ đẹp hoang sơ của vịnh.
Theo ông Nguyễn Long Biên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, để phát huy hiệu quả giá trị của các di tích, di sản văn hóa, góp phần quan trọng vào việc tuyên truyền giáo dục truyền thống, quảng bá về hình ảnh quê hương, thu hút đông đảo du khách tham quan, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, UBND tỉnh giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và địa phương tăng cường quản lý hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn.
Cụ thể, tỉnh Ninh Thuận sẽ tăng cường huy động các nguồn lực trùng tu, tôn tạo các di tích được xếp hạng, ưu tiên đầu tư bảo tồn, tôn tạo các di tích xếp hạng cấp Quốc gia, các loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc, lễ hội tiêu biểu. Các đơn vị chuyên môn áp dụng những phương tiện, kỹ thuật truyền thống kết hợp với kỹ thuật hiện đại để trùng tu, chống xuống cấp di tích nhằm giữ gìn các yếu tố nguyên gốc mang bản sắc, đặc trưng riêng của di tích. Đối với các di tích có thể khai thác, phục vụ cho du lịch, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh đầu tư đồng bộ về cơ sở hạng tầng, kết nối di tích với các danh lam thắng cảnh và các địa phương lân cận để thu hút khách du lịch tới tham quan, nghiên cứu tìm hiểu về giá trị của di sản.
Cùng với đó, tỉnh Ninh Thuận đẩy mạnh tuyên truyền đến các cấp, ngành và các tầng lớp nhân dân về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc bảo tồn các giá trị di sản văn hóa; khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia vào các hoạt động bảo tồn di tích, phục hồi các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Qua đó, khơi dậy lòng tự hào và ý thức tham gia của người dân trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn.
Với sự chú trọng đầu tư và đa dạng hóa sản phẩm du lịch dựa trên khai thác hiệu quả các di tích văn hóa, danh lam thắng cảnh, Ninh Thuận đang trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn ở khu vực Nam Trung Bộ. Trong 9 tháng năm 2024, tỉnh đón hơn 3,2 triệu lượt khách, tăng 20% so cùng kỳ năm 2023, đạt 100,1% kế hoạch; trong đó khách quốc tế ước đạt 87.000 lượt, thu nhập từ hoạt động du lịch ước đạt 3.662 tỷ đồng./.
