Bộ trưởng Nội vụ đề nghị phân loại vụ việc vi phạm, nếu không tham ô thì khoan dung, khoan hồng, nhân văn hơn nữa, tạo cơ chế khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.
Cuối buổi chiều 31/5, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã báo cáo giải trình về các vấn đề cải cách hành chính; kỷ luật, kỷ cương công vụ; tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, việc thể chế hóa bảo vệ cán bộ dám làm vì lợi ích chung… được đại biểu Quốc hội đề cập trong phiên thảo luận về kinh tế-xã hội ngày 31/5.
Không thể đổ hết cho thể chế, cơ chế
Một vấn đề làm nóng nghị trường Quốc hội là tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức né tránh, thiếu trách nhiệm, sợ sai trong thực thi công vụ. Điều đáng nói, theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, hiện trạng này không chỉ diễn ra đơn lẻ mà ở nhiều địa phương, một số bộ, ngành Trung ương, một bộ phận công chức, trong các hoạt động kinh tế - xã hội, thể hiện rõ nhất là trên lĩnh vực đầu tư công, quản lý đất đai, bất động sản, mua sắm trang thiết bị khu vực công, thủ tục hành chính đầu tư cho phát triển doanh nghiệp, cung ứng các dịch vụ trực tiếp liên quan đến người dân và doanh nghiệp…
“Tình trạng này đã làm chậm trễ, trì trệ hoạt động công vụ, bào mòn và làm suy giảm niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với cơ quan nhà nước, cản trở động lực và nguồn lực phát triển, ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội, nhất là về mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”, Bộ trưởng Nội vụ nêu rõ.
Theo Bộ trưởng, có 4 nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng này. Thứ nhất là nhận thức và ý thức trách nhiệm, năng lực chuyên môn của một bộ phận cán bộ, công chức còn hạn chế. Thứ hai, vai trò, trách nhiệm và sự nêu gương của một số người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương chưa được phát huy một cách nghiêm túc, nhất là trong bối cảnh đất nước đang rất khó khăn như hiện nay.
Thứ ba là thể chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội có mặt còn bất cập, chồng chéo, hoặc có những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn nhưng chậm được quy định, sửa đổi, bổ sung và cơ chế phối hợp giữa các bộ, các địa phương cũng có mặt chưa kịp thời, đồng bộ, chưa thống nhất. Mặc dù vừa qua, Quốc hội, Chính phủ đã dành rất nhiều thời gian quan tâm cho việc xây dựng hệ thống thể chế này, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn.
Thứ tư là kỷ cương, kỷ luật đang được siết chặt, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đang được đẩy mạnh để làm trong sạch Đảng và hệ thống chính trị. Hàng loạt cán bộ, công chức bị kỷ luật, khởi tố, truy tố do sai phạm nghiêm trọng, dẫn đến tâm lý một bộ phận cán bộ, công chức sợ sai, sợ trách nhiệm.
“Tuy nhiên, dù bất kỳ nguyên nhân nào cũng cần phải thống nhất hiện tượng này là sai phạm, vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, là biểu hiện của suy thoái về tư tưởng chính trị, cần nghiêm khắc phê phán, triệt tiêu và thể hiện tinh thần hết sức quyết liệt về vấn đề này”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh.
Nêu dẫn chứng, lĩnh vực đầu tư công, tăng trưởng kinh tế, thu hút và phát triển doanh nghiệp của một số địa phương rất tốt, Bộ trưởng cho rằng, vẫn cùng cơ chế, thể chế đấy, nhiều nơi vẫn rất quyết tâm và làm tốt, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Do vậy, không thể đổ hết cho thể chế và cơ chế này là khó khăn, là rào cản để không làm được.
Bên cạnh những vấn đề tồn tại, vẫn có rất nhiều bộ, ngành, địa phương rất nỗ lực, cố gắng tập trung nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, tháo gỡ khó khăn doanh nghiệp và nâng cao sự hài lòng của người dân về sự phục vụ của cơ quan hành chính. Kết quả này được thể hiện rất rõ qua những chỉ số, nhất là Chỉ số cải cách hành chính PAR INDEX, chỉ số CPI, PAPI, SIPAS.
Quyết tâm công phá tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám làm
Đề cập đến giải pháp, Bộ trưởng cho rằng, trước hết phải thay đổi để nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, công chức. Trong từng cơ quan, đơn vị phải hết sức chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và đạo đức công vụ, chấn chỉnh ngay, một cách quyết liệt, để thực hiện nghiêm túc các nghị quyết của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, gắn với trách nhiệm của đảng viên, cán bộ, công chức. Thực hiện nghiêm túc chỉ thị của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nhất là Chỉ thị 26, 27, Công điện số 280/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm trong xử lý công việc của các bộ, cơ quan, địa phương.
Thời gian qua, Quốc hội và Chủ tịch Quốc hội rất quan tâm vấn đề này, trong các kỳ họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề cập rất nhiều vấn đề để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đồng thời chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động công vụ. Thủ tướng cũng đã có nhiều công điện và nghị quyết chuyên sâu về vấn đề này để chấn chỉnh.
Cùng với đó, phải thay đổi và xóa bỏ nhận thức của một số cán bộ, công chức là “không làm thì không sai”. Theo Bộ trưởng, “đây chính là dấu hiệu của một loại tự diễn biến, cản trở nghiêm trọng sự phát triển”; cần khơi dậy lòng tự trọng, bản lĩnh chính trị, tinh thần trách nhiệm, ý thức phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức.
Nhóm nhiệm vụ thứ hai được người đứng đầu ngành Nội vụ nêu lên là thực hiện nghiêm chỉ đạo của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ để đẩy mạnh việc rà soát, đề xuất bổ sung, hoàn thiện thể chế, chính sách, nhất là lĩnh vực kinh tế-xã hội còn phát sinh những khó khăn, vướng mắc trên thực tiễn và những nội dung liên quan đến quyền hạn, thẩm quyền ở các cơ quan, tổ chức, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ủy quyền.
Vẫn còn rất nhiều việc phải làm, như tham mưu thể chế hóa chủ trương của Đảng về khuyến khích bảo vệ cán bộ đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. “Bộ Nội vụ cũng đã rất nỗ lực, đến nay đã hoàn thành tổ chức lấy ý kiến 63 tỉnh, thành phố, các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, lấy ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp đã xong xuôi, nhưng vẫn còn có những vấn đề vướng về mặt pháp lý, thẩm quyền, nên chúng tôi tiếp tục phải báo cáo Ban Cán sự Đảng Chính phủ để báo cáo cấp có thẩm quyền. Nếu cần thiết thì báo cáo với Quốc hội để Quốc hội có một nghị quyết thí điểm thì chúng ta mới có thể khuyến khích, bảo vệ được cán bộ khi cán bộ dám nghĩ, dám làm và năng động, sáng tạo”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà chia sẻ.
Nhóm nhiệm vụ thứ ba, đó là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và đổi mới công vụ, công chức, kịp thời biểu dương cơ quan, tổ chức, cá nhân làm tốt và xử lý nghiêm cán bộ, công chức không làm tròn trách nhiệm của mình, sợ sai trong thực thi công vụ. Cùng với đó, kịp thời thay thế, điều chuyển cán bộ năng lực hạn chế, nhất là cán bộ lãnh đạo, không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.
Cho biết Ban Tổ chức Trung ương, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đang rất kiên quyết về vấn đề này, Bộ trưởng Nội vụ cho hay, vừa qua, đã giải quyết và xử lý một số trường hợp. Tới đây, sẽ tiếp tục quyết tâm, quyết liệt và cũng phải thay đổi công tác quản lý, nhất là đánh giá cán bộ, công chức theo kết quả, sản phẩm, công việc cụ thể được giao, làm thước đo đánh giá cán bộ. Sớm tham mưu cho cấp có thẩm quyền lộ trình về cải cách chính sách tiền lương, bảo đảm thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức.
Bộ trưởng Nội vụ cũng nêu giải pháp về xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong thực thi công vụ. Ở đâu người đứng đầu quyết tâm, quyết liệt, dám nghĩ, dám làm, thể hiện rõ vai trò lãnh đạo, dẫn dắt, thì ở đó thành công, kỷ cương, kỷ luật công vụ rất tốt.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà đề nghị huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc một cách đồng bộ để thực hiện các giải pháp với ý thức và trách nhiệm cao nhất, quyết tâm công phá tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm và không dám làm trong thực thi công vụ; phát huy cao độ vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội. Bộ trưởng đề nghị các cơ quan kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử tiếp tục nghiên cứu, phân loại vụ việc vi phạm, sai phạm có tính chất, mức độ, động cơ nếu không có vụ lợi cá nhân, không tham ô, tham nhũng thì khoan dung, khoan hồng, nhân văn hơn nữa, nhằm tạo cơ chế khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung./.
