Việc đưa tiêu chí hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vào Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới là hoàn toàn phù hợp với định hướng “xây dựng văn hóa pháp lý trong sản xuất, kinh doanh”
Ngày 5/8, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm “Hoàn thiện thể chế về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật và đề xuất tiêu chí tiếp cận pháp luật trong Bộ Tiêu chí quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030”.
Năm 2025 đất nước có nhiều thay đổi lớn về tổ chức bộ máy; đây là năm bản lề bước vào giai đoạn mới, giai đoạn chuyển mình của đất nước với nhiều chủ trương, chính sách thay đổi căn bản, toàn diện phương thức vận hành, quản lý nhà nước. Bối cảnh mới, đòi hỏi Nhà nước phải có những giải pháp thích hợp đáp ứng nhu cầu tiếp cận pháp luật cho người dân, để bảo đảm việc thực hiện quyền con người, quyền công dân. Bộ Tư pháp đã kịp thời tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg ngày 04/8/2025 quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Cùng với đó, Bộ Tư pháp cũng đã xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg để quy định về nội dung, mức độ đạt tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật và hồ sơ, biểu mẫu phục vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh: Nhằm bảo đảm tính thực tiễn, chặt chẽ, đơn giản của các tiêu chí tiếp cận pháp luật trong dự thảo Thông tư về chuẩn tiếp cận pháp luật và dự thảo tiêu chí “tiếp cận pháp luật” trong Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 rất cần có sự tham gia ý kiến của các cán bộ, công chức tham mưu thực hiện công tác này tại địa phương.
Một trong những điểm mới quan trọng tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg là tiêu chí tiếp cận pháp luật được quy định theo hướng tinh gọn gồm 03 tiêu chí và 14 chỉ tiêu thành phần, tập trung vào những lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của ngành tư pháp. Nội dung, mức độ đạt chuẩn của từng chỉ tiêu tiếp cận pháp luật được quy định tại dự thảo Thông tư của Bộ Tư pháp theo hướng định lượng tối đa, không quy định các chỉ tiêu chung chung, định tính hoặc đã được quy định tại các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn khác. Trong đó phần lớn các chỉ tiêu được xác định mức độ đạt chuẩn theo tỷ lệ % (không quy định cách tính điểm như Thông tư số 09/2021/TT-BTP trước đây).
Qua đó nhằm góp phần làm đơn giản hoá, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Đặc biệt, thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp cho địa phương, tạo sự linh hoạt trong việc tổ chức đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg cũng đã phân cấp cho UBND cấp tỉnh nhiệm vụ ban hành hướng dẫn tài liệu chứng minh mức độ đạt của các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật, thời gian đánh giá, quy trình nội bộ, quy trình điện tử để thực hiện việc đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Góp ý đối với dự thảo Thông tư, các đại biểu đề xuất Bộ Tư pháp cân nhắc giảm bớt mức độ đạt chuẩn các chỉ tiêu, quy định các tiêu chí đạt 100% là quá cao, khó đạt được đối với các chỉ tiêu về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, thực hiện Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật, tỷ lệ hòa giải thành ở cơ sở… Do hiện nay, khối lượng công việc của cấp xã rất lớn, thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã được mở rộng hơn trước nhiều nhưng đội ngũ cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Một số đại biểu đề nghị Bộ Tư pháp sớm xây dựng phần mềm đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật để đáp ứng thời gian thẩm định hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật là 10 ngày tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg và Chính phủ số hiện nay.
Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh Lý Hồng Huấn đề xuất, tiếp tục triển khai tiêu chí “tiếp cận pháp luật” vào Bộ Tiêu chí quốc gia nông thôn mới giai đoạn tiếp theo với nội dung “Công tác xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật tại địa phương” để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của chính quyền cấp xã trong xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2026-2030.
Theo Phó Giám đốc Sở Tư pháp thành phố Cần Thơ Đồng Việt Phương, hiện nay có hơn 22.000 hợp tác xã và hàng trăm nghìn hộ sản xuất kinh doanh đang hoạt động ở nông thôn, trong đó phần lớn là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các doanh nghiệp này đóng vai trò quan trọng, đặc biệt tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, trong các bộ tiêu chí hiện hành, chưa có chỉ tiêu nào đánh giá mức độ tiếp cận pháp lý của doanh nghiệp, gây thiếu sót trong việc đo lường năng lực pháp lý, quản trị và minh bạch kinh doanh - những yếu tố quyết định sự phát triển bền vững và hội nhập.
Do đó, việc đưa tiêu chí hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vào Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới là hoàn toàn phù hợp với định hướng “xây dựng văn hóa pháp lý trong sản xuất, kinh doanh” thúc đẩy mục tiêu phát triển nông thôn mới toàn diện, bền vững và trong bối cảnh khi thực hiện chính quyền 02 cấp hiện nay.
Kết luận Tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, các ý kiến phát biểu có rất nhiều thông tin giá trị giúp cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện dự thảo Thông tư bảo đảm việc đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thực chất, khả thi nhất. Lãnh đạo Bộ Tư pháp giao cho Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổng hợp đầy đủ các ý kiến, nghiên cứu tiếp thu để hoàn thiện Thông tư hướng dẫn thi hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg trình Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành để kịp thời hướng dẫn địa phương thực hiện Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg và tạo cơ sở pháp lý đồng bộ triển khai công tác đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật./.
