Theo thống kê của UBND huyện Bá Thước, trong 11 năm trở lại đây, địa bàn có khoảng 600 trường hợp vi phạm trên đất nông nghiệp, chủ yếu tại các xã Thành Lâm, xã Thành Sơn, xã Lũng Cao…
Bá Thước là huyện miền núi nghèo của tỉnh Thanh Hóa, thuộc diện huyện nghèo 30a. Do địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt nên địa phương thường xuyên xảy ra các hiện tượng thiên tai như sạt lở, lũ ống, lũ quét. Trải qua các đợt thiên tai, nhiều hộ dân không còn đất ở; hàng trăm hộ dân xây dựng nhà ở trái phép trên đất nông nghiệp, chủ yếu là đất lúa, hoa màu, đất rừng. Hiện UBND huyện Bá Thước đang khẩn trương rà soát để sớm tìm ra phương án bố trí đất ở cho người dân ổn định cuộc sống.
Tại xã Thành Lâm, huyện Bá Thước, hiện có nhiều hộ dân sinh sống, làm nhà kiên cố trên đất nông nghiệp. Chính quyền đã nhiều lần tổ chức hội nghị gặp gỡ, đối thoại với bà con để giải quyết khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để người dân sớm được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, đa phần các hộ đều khó khăn về kinh tế nên chưa đăng ký làm hồ sơ.
Ông Hà Văn Khọt, thôn Đanh, xã Thành Lâm cho biết, trước đây gia đình ông ở sâu trong rừng. Tuy nhiên, do địa hình đi lại khó khăn, cùng với nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở đất nên gia đình ông đã di chuyển ra khu vực thôn Đanh, xã Thành Lâm để làm nhà trên đất nông nghiệp và đã sống gần 20 năm ở đây. Cuộc sống khó khăn nên gia đình ông không có kinh phí để mua đất làm nhà ở nơi khác. Thời gian tới, ông Khọt mong muốn chính quyền sớm có giải pháp cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; qua đó giúp gia đình ông ổn định cuộc sống để phát triển sản xuất.
Anh Hà Văn Vĩnh, thôn Đanh, xã Thành Lâm cho hay, do gia đình đông anh em, nhà cũ của bố mẹ diện tích nhỏ, nên gia đình anh chuyển xuống đây và làm nhà sinh sống trên đất nông nghiệp từ năm 2010. Tuy nhiên, khu vực này không có đất sản xuất nên anh phải đi làm thuê khắp nơi để kiếm sống. Anh mong chính quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cấp đất sản xuất, để anh có thể ổn định cuộc sống, vay vốn làm ăn kinh tế.
Theo thống kê của UBND huyện Bá Thước, trong 11 năm trở lại đây, địa bàn có khoảng 600 trường hợp vi phạm trên đất nông nghiệp, chủ yếu tại các xã Thành Lâm, xã Thành Sơn, xã Lũng Cao… Ngay sau khi có kết quả rà soát, UBND huyện đã ban hành văn bản kiểm điểm các cá nhân để xảy ra tình trạng xây dựng công trình trái phép trên đất rừng và đất nông nghiệp; đồng thời đề ra các phương án xử lý.
Đối với vi phạm trước năm 2014, huyện xem xét hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu đủ điều kiện, phù hợp với quy hoạch. Đối với các trường hợp vi phạm từ 2014 - 2020, huyện đã lập biên bản tạm thời cho sử dụng đất theo hiện trạng, giao UBND xã tăng cường kiểm tra, giám sát không để phát sinh sai phạm. Còn đối với vi phạm từ năm 2021 đến nay, địa phương sẽ xử lý theo quy định pháp luật; yêu cầu tháo dỡ công trình và các biện pháp khắc phục hậu quả, khôi phục nguyên trạng đất.
Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm về đất đai, xây dựng mới phát sinh, huyện cũng chỉ đạo UBND các xã rà soát, lập danh sách cụ thể từng trường hợp vi phạm, báo cáo UBND tỉnh để có hướng xử lý.
Theo ông Đoàn Văn Công, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Bá Thước, UBND huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn rà soát các trường hợp đang sử dụng đất nông nghiệp làm nhà ở; lập hồ sơ trình UBND huyện cấp giấy chứng nhận theo quy định pháp luật nếu đủ điều kiện. Đồng thời, có biện pháp ngăn chặn các hộ làm nhà ở, cơi nới thêm, quyết không để xảy ra tình trạng xây nhà trái phép trên đất nông nghiệp trong thời gian tới.
Ngoài huyện Bá Thước, cách đây vài năm trên địa bàn huyện biên giới Quan Sơn cũng có hơn 500 hộ đang sinh sống và làm nhà ở trên đất nông nghiệp; trong đó, xã quản lý 498 hộ, Ban quản lý rừng phòng hộ Quan Sơn quản lý 17 hộ. Tuy nhiên, nhờ sự tuyên truyền, vận động người dân làm thủ tục để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tới nay trên địa bàn huyện chỉ còn 350-400 hộ đang làm nhà, sinh sống trái phép trên đất nông nghiệp.
Theo ông Trần Văn Bồi, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Quan Sơn, thời gian tới, UBND huyện Quan Sơn sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về đất đai; xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp là trái phép. Bên cạnh đó, huyện cũng tích cực rà soát, tạo điều kiện, hướng dẫn người dân sớm hoàn thiện hồ sơ để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với những trường hợp đủ điều kiện cư trú. Đối với những khu vực tiềm ẩn nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, địa phương sẽ có kế hoạch bố trí tái định cư; qua đó giúp người dân ổn định đời sống./.
