Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5: Vệ tinh VNREDSat-1 góp phần giải quyết thách thức quản lý tài nguyên môi trường
Vệ tinh quan sát Trái đất đầu tiên của Việt Nam VNREDSat-1 được phóng thành công lên quỹ đạo vào ngày 7/5/2013 ghi dấu mốc quan trọng trong quá trình thực hiện Chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ ở Việt Nam.
TTXVN - Ngày 16/5, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã phối hợp với Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam và Tập đoàn Airbus tổ chức Lễ Kỷ niệm 10 năm Ngày phóng thành công vệ tinh quan sát trái đất đầu tiên của Việt Nam VNREDSat-1.
Đây là hoạt động chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5 và 48 năm Ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (20/5/1975 – 20/5/2023); đồng thời mở màn cho chuỗi sự kiện kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Pháp của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và các đối tác Pháp.
Khai mạc buổi Lễ, Giáo sư, Viện sỹ Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, sự kiện vệ tinh quan sát Trái đất đầu tiên của Việt Nam VNREDSat-1 được phóng thành công lên quỹ đạo vào ngày 7/5/2013 là dấu mốc quan trọng trong quá trình thực hiện Chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ ở Việt Nam; đồng thời là kết quả của quá trình hợp tác chặt chẽ giữa Viện Hàn lâm và Tập đoàn Airbus, là biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam - Pháp. Điều này cũng cụ thể hóa nhiệm vụ trong "Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020”, được Chính phủ ban hành từ năm 2006, trong đó Viện Hàn lâm đã được Chính phủ giao chủ trì xây dựng và thực hiện chương trình khoa học, đặc biệt việc phát triển vệ tinh nhỏ quan sát Trái đất và khai thác các ứng dụng của nó.
Theo Giáo sư, Viện sỹ Châu Văn Minh, căn cứ trên nhận định của Ủy ban Vũ trụ châu Âu về một kỷ nguyên mới của công nghệ vũ trụ New Sapce/Sapce 4.0 của sự thương mại hóa, hội nhập và đổi mới, trong đó những ứng dụng công nghệ vũ trụ mở rộng sang nhiều lĩnh vực tương lai, cung cấp ứng dụng và giải pháp trực tiếp cho người dùng chứ không thuần túy phát triển công nghệ như trước. Do đó, sự tham gia của nhiều ngành khoa học, sự hợp tác, hội nhập cùng phát triển của các nhà khoa học, đơn vị nghiên cứu, tập đoàn công nghệ và các quốc gia là yếu tố quan trọng trong kỷ nguyên mới này.
Giáo sư, Viện sỹ Châu Văn Minh cho rằng, sự thành công của Dự án VNREDSat-1, những kế hoạch hướng tới tương lai của chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ tại Việt Nam cùng sự hợp tác hiệu quả với đối tác Pháp sở hữu nền khoa học vũ trụ tiên tiến và nền tảng của mối quan hệ hợp tác vững chắc 50 năm qua giữa Việt Nam và Pháp, việc kết nối tới tương lai của một kỷ nguyên không gian mới sẽ là hiện thực tươi sáng.
Theo Tiến sỹ Bùi Trọng Tuyên, Viện trưởng Viện Công nghệ vũ trụ (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), vệ tinh VNREDSat-1 đã cung cấp gần 160 nghìn cảnh ảnh trên các vùng lãnh thổ, lãnh hải Việt Nam và trên toàn thế giới, đem lại sự chủ động hoàn toàn trong công tác giám sát từ xa tài nguyên thiên nhiên, môi trường, thiên tai cũng như các khu vực quan tâm, từng bước ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong công tác giám sát và khẳng định chủ quyền lãnh thổ Việt Nam.
Theo thiết kế, vệ tinh VNREDSat-1 hoạt động trong 5 năm, nhưng đến nay Vệ tinh đã hoạt động liên tục trong hơn 10 năm. Điều này không chỉ là minh chứng cho công nghệ tiên tiến của Pháp nói chung và Tập đoàn Airbus nói riêng, mà còn thể hiện sự đào tạo, chuyển giao và tiếp nhận hiệu quả giữa Airbus và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, sự hỗ trợ tích cực của Airbus trong quá trình bảo trì vệ tinh cũng như sự chủ động, sáng tạo của cán bộ Việt Nam quá trình vận hành vệ tinh.
VNREDSat-1 là vệ tinh quang học quan sát Trái đất đầu tiên của Việt Nam, có khả năng chụp ảnh toàn bộ các khu vực trên bề mặt trái đất; kích thước 600 mm x 570 mm x 500 mm, trọng lượng khoảng 120 kg. Đây là kết quả của dự án ODA do Chính phủ Pháp hỗ trợ Việt Nam, là một hệ thống vệ tinh quan sát Trái đất hoàn thiện bao gồm cả vệ tinh và các trạm điều khiển, thu nhận và xử lý ảnh từ vệ tinh. Đến nay, vệ tinh đã hoạt động trên quỹ đạo được 10 năm, vẫn đang góp phần hỗ trợ Việt Nam giải quyết các thách thức trong quản lý rừng và tài nguyên nước, quản lý thiên tai, lập bản đồ và quy hoạch đô thị, quốc phòng an ninh và quản lý vùng ven biển.
Trong 10 năm trên quỹ đạo, VNREDSat-1 đã bay 53.000 vòng quanh Trái đất, tương đương 2,4 tỷ km quãng đường, đặc biệt các tham số quỹ đạo vẫn được duy trì ổn định; đã thực hiện tổng cộng 56 lần hiệu chỉnh quỹ đạo, trong đó có 2 lần hiệu chỉnh lớn, 15 lần hiệu chỉnh tránh va chạm, còn lại là các hiệu chỉnh kỹ thuật.
Là đối tác cùng phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát triển Dự án VNREDSat-1, bà Hoàng Tri Mai, Tổng Giám đốc Airbus tại Việt Nam cho biết: "Tập đoàn Airbus vô cùng tự hào là đối tác trong dự án Không gian Vũ trụ quan trọng này của Việt Nam. Vệ tinh VNREDSat-1 đã và đang tích cực góp phần hỗ trợ chính phủ giải quyết các thách thức trong công tác quản lý tài nguyên môi trường. Chúng tôi mong muốn đồng hành cùng Việt Nam trên chặng đường phát triển Không gian Vũ trụ trong nhiều thập kỷ tới”.
Đại sứ Pháp tại Việt Nam, ông Nicolas Warnery chia sẻ: “VNREDSat-1 ví dụ tiêu biểu cho sự hợp tác hết sức thành công trong lĩnh vực Không gian Vũ trụ và Vệ tinh giữa hai chính phủ Cộng hòa Pháp và Việt Nam. Tuổi thọ đặc biệt của VNREDSat-1 là minh chứng về chất lượng của vệ tinh thương hiệu Pháp. Chính phủ Pháp mong muốn tiếp tục hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực chiến lược này, cũng như chia sẻ các kỹ năng và chuyên môn thông qua đào tạo các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu trẻ và chuyển giao công nghệ cho Việt Nam để Việt Nam có thể thiết lập một ngành công nghiệp vũ trụ tích hợp”.
Dịp này, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Châu Văn Minh đã tặng Bằng khen cho các cá nhân có nhiều đóng góp trong việc triển khai, vận hành, khai thác Dự án vệ tinh VNRESat-1./.
