Sáng 19/4, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2024 nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của sáng tạo và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế - xã hội

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại sự kiện

TTXVN - Sáng 19/4, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2024 (21/4 hàng năm). Sự kiện được tổ chức nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của sáng tạo và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng xã hội bền vững và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của con người; tuyên truyền, phổ biến đến các tổ chức, cá nhân cùng chung tay thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo. Cùng với đó, thúc đẩy phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia với sự gắn kết chặt chẽ giữa khu vực nhà nước; khu vực sản xuất, kinh doanh, đầu tư; khu vực nghiên cứu, giáo dục, đào tạo và xã hội; phát động chuỗi các hoạt động đổi mới sáng tạo năm 2024.

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, từ năm 2017, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chọn ngày 21/4 hằng năm là Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới với mục đích nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của sáng tạo và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế, xã hội và phát triển bền vững. Từ năm 2022, được sự cho phép của lãnh đạo Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức các hoạt động để hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới của Liên hợp quốc và nhận được sự quan tâm, tham gia hưởng ứng nhiệt tình và hiệu quả của nhiều bộ, ngành, địa phương, tổ chức trong cả nước.

Tại Việt Nam, với sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà khoa học, sự hỗ trợ của các tổ chức, bạn bè quốc tế, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia ngày càng hoàn thiện. Năm 2017, Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (thường được gọi tắt là GII) do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới công bố hằng năm đã được Chính phủ sử dụng như một công cụ quan trọng nhằm tham khảo, xây dựng, ban hành các chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo ở Việt Nam. Từ đó đến nay, Bộ Chỉ số GII của Việt Nam liên tục được cải thiện (tăng từ vị trí 59 năm 2016 lên vị trí 46 năm 2023). Việt Nam luôn duy trì vị trí thứ hai trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp và là một trong 7 quốc gia thu nhập trung bình đạt được nhiều tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo trong thập kỷ qua.

Từ năm 2023, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) đã chính thức triển khai trên phạm vi toàn quốc theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 3/2/2023 nhằm cung cấp bức tranh thực tế, tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế-xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương. Qua đó, cung cấp căn cứ và bằng chứng về điểm mạnh, điểm yếu, các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương.

Bên cạnh các kết quả đạt được, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cũng cho rằng, năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam cần tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ hơn nữa trong giai đoạn tới, nhằm góp phần trực tiếp vào tăng năng suất lao động và chất lượng sản phẩm hàng hóa, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Việt Nam đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ dựa vào vốn và lao động sang mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây là mục tiêu dài hạn, cần sự vào cuộc, sự chung tay góp sức của các ban, bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và toàn xã hội trong ứng dụng và phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Bộ trưởng Huỳnh Đạt mong muốn tiếp tục nhận được sự chỉ đạo sâu sát của Đảng, Chính phủ, Quốc hội và sự hỗ trợ, hợp tác của các bộ, ngành, các địa phương, các Viện nghiên cứu, các Trường đại học, các doanh nghiệp và của toàn xã hội để hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo có các đóng góp ngày càng thiết thực hơn cho các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Chia sẻ tại sự kiện, bà Pauline Tamesis, Điều Phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam cho biết, đổi mới sáng tạo có tiềm năng thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) và Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc. Theo báo cáo tình nguyện quốc gia về SDGs năm 2023, Việt Nam đã đạt được 5 trong số 17 mục tiêu phát triển bền vững. Những năm tiếp theo, Việt Nam cần thúc đẩy quá trình đạt được các mục tiêu này thông qua đổi mới và sáng tạo, truyền cảm hứng cho các hành động triển khai công nghệ xanh, giải pháp ứng phó với những thách thức mới, góp phần giảm lượng khí thải carbon cũng như tăng cường tính bền vững của môi trường, cải thiện cuộc sống người dân, mang lại các cơ hội kinh tế.

Bà Pauline Tamesis cũng đánh giá, Việt Nam có thể đạt được tầm nhìn trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Liên hợp quốc mong muốn được song hành, hỗ trợ hành trình này của Việt Nam. Với chủ đề của Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2024 là "Inspire - truyền cảm hứng", đồng thời, phản ánh vai trò của giáo dục và nhận thức trong việc nuôi dưỡng trí tuệ sáng tạo cho thế hệ trẻ, đặc biệt là trao quyền cho thanh niên và thế hệ trẻ trong các lĩnh vực STEM, bà cho rằng, Liên hợp quốc cũng như Việt Nam đều rất coi trọng việc phát triển những lĩnh vực này.

Đổi mới sáng tạo không chỉ giới hạn ở các lĩnh vực công nghệ cao với các nhà khoa học mà cần mang tính bao trùm bằng cách tạo điều kiện cho các nhà đổi mới ở cấp cơ sở; đặc biệt là thanh, thiếu niên và các nhóm khác. "Khát vọng để Việt Nam trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 phụ thuộc nhiều vào việc giải phóng, tạo điều kiện để thúc đẩy tính sáng tạo, đổi mới. Đây sẽ là những công cụ cốt lõi đưa Việt Nam trở thành trung tâm sáng tạo, đổi mới của khu vực", bà Pauline Tamesis khẳng định.

Nhân dịp này, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phát động, hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương; các viện nghiên cứu, trường đại học, các doanh nghiệp và cá nhân tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2024 gồm: Ngày hội khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2024 (Techfest 2024); Triển khai bộ Chỉ số Đổi mới sáng tạo PII; Phụ nữ Việt Nam với Đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo.

Ngay sau Lễ hưởng ứng, Hội thảo khoa học về hoạt động đổi mới sáng tạo đã diễn ra. Các báo cáo tham luận tại Hội thảo tập trung các nội dung: Tổng quan về đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp tại Việt Nam, chính sách và định hướng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia; công cụ đo lường đổi mới sáng tạo cấp ngành; hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo./.

Thu Phương