Các nhà khoa học đã tập trung thảo luận phải đáp ứng yêu cầu làm rõ về giá trị pháp quyền, hệ giá trị pháp quyền; quá trình nhận thức về giá trị pháp quyền, chuyển hóa pháp quyền từ tư tưởng thành nguyên tắc, sau đó thành mô hình nhà nước pháp quyền...
Chiều 17/12, tại Hà Nội, Viện Nhà nước và Pháp luật (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức tọa đàm khoa học “Những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra trong nghiên cứu, phát huy giá trị pháp quyền ở nước ta”.
Phát biểu tại tọa đàm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, sự kiện được tổ chức trong khuôn khổ Đề tài khoa học cấp Nhà nước “Nghiên cứu, phát huy giá trị pháp quyền phục vụ phát triển đất nước trong giai đoạn mới”, mã số KX03.18/21-30 do Viện Nhà nước và Pháp luật (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) chủ trì.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đức Minh, đây là chủ đề rất khó, trừu tượng. Do đó, những vấn đề cần tập trung thảo luận phải đáp ứng yêu cầu làm rõ về giá trị pháp quyền, hệ giá trị pháp quyền; quá trình nhận thức về giá trị pháp quyền, chuyển hóa pháp quyền từ tư tưởng thành nguyên tắc, sau đó thành mô hình nhà nước pháp quyền...
Bàn về giá trị pháp quyền ở Việt Nam hiện nay, Phó Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Lương Đình Hải, Viện Nghiên cứu Con người, Gia đình và Giới nhận định, hệ giá trị pháp quyền là một trong những yếu tố cấu thành hệ giá trị quốc gia, đan xen hòa quyện với nhau tạo nên sức mạnh mềm, thấm trong mỗi chủ thể con người. Hệ giá trị pháp quyền cũng thể hiện sự kết hợp giữa giá trị pháp quyền phổ quát, giá trị dân tộc và bản sắc Việt Nam, cùng các giá trị khác như văn hóa, đạo đức, tạo nên sức mạnh mềm quốc gia, thể hiện qua thượng tôn pháp luật, chính sách bảo vệ con người và sự tuân thủ, thấm nhuần pháp luật trong đời sống xã hội.
Để xác định giá trị pháp quyền trong hệ giá trị quốc gia, Phó Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Lương Đình Hải đề xuất cần tiếp cận toàn diện: Nghiên cứu thực tiễn (vận hành, hạn chế), khảo sát lịch sử (tư tưởng pháp quyền Đông-Tây, Hồ Chí Minh), định hướng tương lai (mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa) và tham khảo quốc tế (kinh nghiệm, chuẩn mực) để xây dựng hệ thống pháp luật công bằng, minh bạch, tôn trọng con người, đảm bảo quyền lực nhà nước phục vụ dân, thể hiện qua Hiến pháp 2013, thượng tôn pháp luật và tư pháp độc lập.
Thạc sỹ Chu Thị Thanh An, Viện Nhà nước và Pháp luật cho rằng, tính phổ biến của giá trị pháp quyền được thể hiện ở những nội dung cốt lõi của pháp quyền. Pháp quyền kiềm chế quyền lực tùy tiện, đặc biệt là hạn chế sự tùy ý một cách có hệ thống.
Theo Thạc sỹ Chu Thị Thanh An, pháp quyền gắn với quyền lực chính trị, mà quyền lực luôn được tổ chức khác nhau trong các bối cảnh lịch sử - xã hội khác nhau. Pháp quyền mang tính chuẩn tắc nên nội dung giá trị của nó phụ thuộc vào các quan niệm đạo đức và chính trị cạnh tranh. Pháp quyền cũng được thể chế hoá thông qua các thiết kế pháp lý cụ thể, vốn không thể tách rời truyền thống pháp lý và văn hoá chính trị. Pháp quyền có chức năng ý thức hệ, có thể được sử dụng để duy trì, cải cách hoặc thách thức trật tự hiện hữu.
Tại tọa đàm, các đại biểu đã tập trung thảo luận những nội dung nghiên cứu cơ bản về giá trị pháp quyền và phát huy giá trị pháp quyền trong hệ giá trị quốc gia hiện nay ở Việt Nam, từ đó đề xuất triển khai nghiên cứu, phát huy giá trị pháp quyền phục vụ phát triển đất nước trong giai đoạn mới./.
