Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) đã thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, giao quyền chủ động, tự chủ nhiều hơn cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, cấp tỉnh và cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.
Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) để lấy ý kiến góp ý theo quy định. Dự thảo Luật gồm 9 chương và dự kiến 50 điều, được xây dựng bám sát chủ trương của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, điều ước quốc tế và thực tiễn trong nước; bảo đảm tính kế thừa, phát triển và kiến tạo hành lang pháp lý đổi mới phát triển giáo dục nghề nghiệp.
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) quy phạm hóa từ 5 chính sách đã trình Chính phủ gồm: Đổi mới cơ cấu hệ thống giáo dục nghề nghiệp; đổi mới chương trình, tổ chức đào tạo và bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp; đẩy mạnh vai trò của doanh nghiệp và tăng cường hợp tác quốc tế trong giáo dục nghề nghiệp; tăng cường huy động các nguồn lực và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính, tài sản cho giáo dục nghề nghiệp; đổi mới cơ chế quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp theo hướng minh bạch, hiệu quả.
So với Luật Giáo dục nghề nghiệp hiện hành, Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) có nhiều nội dung điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi.
*Đảm bảo tính đồng bộ giữa các Luật
Mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp, phân loại cơ sở giáo dục nghề nghiệp; điều kiện thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể cơ sở giáo dục nghề nghiệp, quy định thành lập hội đồng trường trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc lực lượng vũ trang; thủ tục hành chính về thành lập phân hiệu, đăng ký bổ sung hoạt động giáo dục nghề nghiệp; điều kiện liên kết đào tạo với nước ngoài, điều kiện thành lập văn phòng đại diện, điều kiện thành lập tổ chức kiểm định; những nội dung đã được quy định trong Luật Giáo dục, Luật Nhà giáo, Luật Viên chức (thẩm quyền thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể cơ sở giáo dục nghề nghiệp; điều lệ cơ sở giáo dục nghề nghiệp; quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp; chính sách đối với nhà giáo, học sinh, sinh viên; mục tiêu hợp tác quốc tế trong giáo dục nghề nghiệp.
Điều chỉnh trên nhằm đảm bảo tính đồng bộ giữa các Luật, phân cấp Chính phủ quy định điều kiện đầu tư nhằm tạo cơ sở cho cắt giảm điều kiện đầu tư, thủ tục hành chính thích ứng với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và hoạt động giáo dục nghề nghiệp trong từng thời kỳ.
* Nâng cao năng lực quản trị và tự chủ
Chương trình, trình độ và tổ chức hoạt động giáo dục nghề nghiệp; cơ cấu tổ chức của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; giảng viên, giáo viên, người dạy nghề; chính sách tài chính của nhà nước cho giáo dục nghề nghiệp; tài chính, tài sản của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; kiểm định giáo dục nghề nghiệp.
Việc sửa đổi, hoàn thiện này nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới phương thức quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, giải quyết vướng mắc về hội đồng trường nhằm nâng cao năng lực quản trị và tự chủ của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; nâng cao chất lượng đào tạo giáo dục nghề nghiệp thông qua việc đảm bảo thực chất các điều kiện đào tạo (chương trình, giảng viên, giáo viên, tài chính) và xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng nội bộ và kiểm định, đánh giá ngoài.
Chương trình trung học nghề tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình Trung học phổ thông và chuyên môn nghề cho đối tượng học sinh tốt nghiệp Trung học cơ sở; trường trung học nghề; cơ sở giáo dục đại học thuộc lực lượng vũ trang, cơ sở giáo dục đại học đào tạo các ngành, nghề chuyên môn đặc thù thuộc lĩnh vực nghệ thuật được tham gia đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp; công nhận kết quả học tập, năng lực nghề nghiệp đã tích lũy; vai trò của doanh nghiệp trong giáo dục nghề nghiệp; giảng viên, giáo viên đồng cơ hữu; chuẩn cơ sở giáo dục nghề nghiệp, chuẩn chương trình đào tạo, hệ thống bảo đảm chất lượng; hoạt động hợp tác đầu tư của cơ sở giáo dục nghề nghiệp Việt Nam ở nước ngoài.
Việc bổ sung các quy định trên nhằm thể chế hóa các chủ trương, chính sách của nhà nước về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, cung cấp nguồn nhân lực cho các ngành kinh tế mũi nhọn, công nghệ kỹ thuật then chốt; thúc đẩy xã hội học tập, học tập suốt đời; thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài, người Việt Nam ở nước ngoài về giảng dạy, nghiên cứu khoa học tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp; xây dựng hệ thống quy chuẩn về cơ sở giáo dục nghề nghiệp, chương trình đào tạo nhằm thống nhất phương thức tổ chức, hoạt động đào tạo và hỗ trợ việc đánh giá, phân loại, đầu tư phát triển cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
*Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính
Dự kiến cắt giảm 32/74 thủ tục hành chính, chiếm 43,24% (cắt giảm điều kiện thành lập tổ chức kiểm định; cắt giảm thủ tục hành chính liên quan đến thành lập phân hiệu, công nhận hội đồng quản trị, đăng ký bổ sung hoạt động giáo dục nghề nghiệp; tích hợp các thủ tục hành chính liên quan đến việc cho phép thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể, đổi tên cơ sở giáo dục nghề nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài).
Đơn giản hóa giấy tờ, hồ sơ trong tổ chức và hoạt động giáo dục nghề nghiệp đối với 42/74 thủ tục hành chính về thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp; thành lập văn phòng đại diện; liên kết đào tạo với nước ngoài.
Việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm tiết kiệm chi phí xã hội, tăng năng suất và hiệu quả công việc, gắn trách nhiệm người thực hiện công việc và người đứng đầu đơn vị; thực hiện chủ trương chuyển tiền kiểm sang hậu kiểm.
Phân quyền từ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Chính phủ quy định về điều kiện đầu tư, hoạt động giáo dục nghề nghiệp và chính sách phát triển giáo dục nghề nghiệp: Quy định cụ thể về điều kiện thành lập, sáp nhập, chia, tách, giải thể cơ sở giáo dục nghề nghiệp; điều kiện được phép hoạt động giáo dục giáo dục nghề nghiệp; điều kiện liên kết đào tạo với nước ngoài; điều kiện thành lập văn phòng đại diện; điều kiện hoạt động kiểm định giáo dục nghề nghiệp. Quy định cụ thể nội dung về tự chủ và trách nhiệm giải trình của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; chính sách đối với giảng viên, giáo viên, người dạy nghề; chính sách đối với người học; chính sách đối với doanh nghiệp; chính sách về hợp tác quốc tế, đầu tư nước ngoài trong giáo dục nghề nghiệp; hình thức, nguyên tắc sử dụng nguồn lực, trách nhiệm quản lý và giám sát hợp tác công - tư trong giáo dục nghề nghiệp; mức trần học phí; phương pháp định giá, thẩm quyền định giá dịch vụ đào tạo. Quy định chi tiết về hợp tác, đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, về hợp tác đầu tư của cơ sở giáo dục nghề nghiệp Việt Nam ở nước ngoài; việc xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.T
Phân cấp từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định các vấn đề chuyên môn theo thẩm quyền quản lý nhà nước (quy định việc cấp văn bằng, chứng chỉ, chứng nhận hoàn thành khóa học; chuẩn chương trình đào tạo; hướng dẫn xây dựng, thẩm định, cập nhật, lựa chọn, sử dụng chương trình, giáo trình; danh mục ngành đào tạo cao đẳng, trung học nghề; thời gian, hình thức, phương thức tổ chức đào tạo và liên kết tổ chức thực hiện chương trình đào tạo...).
Cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tự chủ toàn diện trong hoạt động chuyên môn và quản trị nội bộ; có trách nhiệm giải trình trước cơ quan nhà nước có thẩm quyền, người học và xã hội về tổ chức, quản lý hoạt động và chất lượng đào tạo.
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) đã thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, giao quyền chủ động, tự chủ nhiều hơn cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, cấp tỉnh và cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hiện đại, hiệu lực, hiệu quả./.
