Việt Nam là một trong những quốc gia dẫn đầu trong nhóm nước có thu nhập trung bình thấp đã thúc đẩy hệ thống an sinh xã hội bao trùm cho người khuyết tật.
Đảng và Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm công tác an sinh xã hội, chăm lo đời sống đối tượng bảo trợ xã hội, trong đó, dành sự quan tâm đặc biệt đến đời sống mọi mặt của người khuyết tật. Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 39-CT/TW năm 2019 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người khuyết tật; Thủ tướng Chính phủ cũng ban hành Quyết định số 1190/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2021 – 2030. Không chỉ vậy, nước ta còn tham gia tích cực, hiệu quả Công ước Liên hợp quốc về quyền của người khuyết tật...
Những năm qua, công tác quy hoạch, phát triển mạng lưới cơ sở chăm sóc người khuyết tật tiếp tục được củng cố; triển khai đồng bộ Chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng, duy trì 63 bệnh viện, trung tâm phục hồi chức năng ở các địa phương, 100% bệnh viện đa khoa tuyến Trung ương và tuyến tỉnh có khoa phục hồi chức năng và cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng cho người khuyết tật; bốn trường đại học sư phạm và ba trường cao đẳng sư phạm thành lập Khoa Giáo dục đặc biệt, mở các mã ngành đào tạo giáo viên dạy trẻ khuyết tật...
Hằng năm, ngoài ngân sách Nhà nước, các cấp, các ngành, tổ chức chính trị xã hội đã huy động các nguồn lực xã hội cải thiện đời sống và điều kiện sinh hoạt của người khuyết tật. Đặc biệt, Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện Chương trình tín dụng cho vay giải quyết việc làm, cho vay ưu đãi đối với người khuyết tật, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh sử dụng nhiều lao động là người khuyết tật. Hoạt động trợ giúp người khuyết tật thu hút đông đảo mọi tầng lớp nhân dân tham gia, tạo chuyển biến tích cực về nhận thức, chuyển từ trợ giúp mang tính nhân đạo sang trợ giúp phát triển, bảo đảm an sinh, mở rộng công tác đào tạo nghề, tạo sinh kế phù hợp đối với người khuyết tật.
Tuy nhiên, theo điều tra quốc gia về người khuyết tật tại Việt Nam, hiện tượng bất bình đẳng về mức sống và tham gia xã hội của đối tượng này vẫn tồn tại; phân biệt đối xử, mức trợ cấp còn thấp và hạn chế trong tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Ban công tác người khuyết tật một số địa phương hoạt động mang tính hình thức; vẫn còn rào cản trong tiếp cận dịch vụ công cộng, công trình giao thông, nhất là khu vực nông thôn. Việc xác nhận và cấp giấy chứng nhận người khuyết tật đạt tỷ lệ chưa cao; số người khuyết tật được các cơ sở trợ giúp xã hội còn hạn chế; không ít người khuyết tật gặp khó khăn về điều kiện ăn, ở, nuôi dưỡng, học hành, chữa bệnh, tiếp cận xã hội và cộng đồng. Số người khuyết tật thuộc diện hộ nghèo giảm chậm, tiếp cận các dịch vụ y tế chưa như mong muốn, mới có khoảng 70% trẻ em được sàng lọc phát hiện sớm các dạng tật; dịch vụ phục vụ người khuyết tật ở nhà chờ, bến xe, cơ sở dịch vụ chưa nhiều; tỷ lệ được tập huấn kỹ năng sống đạt thấp...
Ông Đặng Văn Thanh, Phó Chủ tịch thường trực Liên hiệp hội về Người Khuyết tật Việt Nam kêu gọi các tổ chức và cá nhân, ở bất cứ đâu, nỗ lực mạnh mẽ hơn nữa để cùng xóa bỏ rào cản, bù đắp đầy đủ các chi phí phát sinh do khuyết tật, mở rộng cơ hội việc làm và bảo đảm mọi chính sách đều thực sự phản ánh tiếng nói của người khuyết tật.
Ông Đặng Văn Thanh đề nghị các cơ quan Nhà nước tiếp tục hoàn thiện chính sách, đẩy mạnh thực thi Luật Người Khuyết tật, tăng ngân sách và nguồn lực cho các chương trình hỗ trợ. Các địa phương ưu tiên xây dựng môi trường không rào cản; lắng nghe tiếng nói của người khuyết tật trong quá trình ra quyết định. Doanh nghiệp và khu vực tư nhân mở rộng cơ hội việc làm, thúc đẩy mô hình "kinh doanh vì sự hòa nhập", ứng dụng công nghệ số để người khuyết tật có nhiều điều kiện tiếp cận thông tin, dịch vụ.
Theo Báo cáo "Hướng tới Xã hội Hòa nhập: An sinh xã hội kiến tạo cơ hội và trao quyền cho người khuyết tật" do Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) vừa công bố đầu tháng 12/2025, Việt Nam là một trong những quốc gia dẫn đầu trong nhóm nước có thu nhập trung bình thấp đã thúc đẩy hệ thống an sinh xã hội bao trùm cho người khuyết tật. Việt Nam đã đạt được độ bao phủ rộng đối với người khuyết tật nặng thông qua sự kết hợp giữa trợ giúp xã hội, bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế. Đồng thời, Việt Nam đã triển khai hệ thống xác định mức độ khuyết tật dựa vào cộng đồng nhằm tăng cường tính tiếp cận, cùng với cơ cấu trợ giúp xã hội phản ánh các mức độ chi phí phát sinh cho những mức độ khuyết tật khác nhau.
Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ, tại Việt Nam còn một số hạn chế, đặc biệt là người khuyết tất còn nhiều rào cản trong việc tiếp cận thông tin, nâng cao nhận thức về quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp và tiếp cận thông tin về các dịch vụ hỗ trợ người khuyết tật để có cuộc sống bền vững hơn. Đồng thời, báo cáo cũng nhấn mạnh một số lĩnh vực cần được quan tâm hơn. Mức trợ cấp dành cho người khuyết tật nặng vẫn còn hạn chế và khoảng trống bao phủ vẫn tồn tại, đặc biệt với người khuyết tật nhẹ.
Các chuyên gia an sinh xã hội của ILO đề xuất, Việt Nam cần tập trung mở rộng các chính sách tăng cường liên kết việc làm bền vững nhằm gia tăng tỷ lệ người khuyết tật tham gia lực lượng lao động. Đồng thời, xem xét các cách tiếp cận nhằm cải thiện các ưu đãi cho việc tuyển dụng người khuyết tật trong việc làm có hưởng lương và huy động nguồn lực để hỗ trợ người khuyết tật tiếp cận các cơ hội việc làm.
Với sự hỗ trợ phù hợp, Việt Nam có thể có thêm nhiều người khuyết tật tham gia thị trường lao động. Đặc biệt là vấn đề "giảm nghèo thông tin" việc làm; trong đó cần đặc biệt chú trọng thúc đẩy người khuyết tật tham gia khu vực "việc làm có hưởng lương". Đây là nơi có điều kiện đảm bảo việc làm thỏa đáng nhưng hiện đang là khu vực mà tỷ lệ tham gia của người khuyết tật thấp nhất, cũng là khu vực mà Nhà nước có thể áp dụng các công cụ chính sách mạnh mẽ hơn để hỗ trợ sự tham gia nhiều hơn nữa của người khuyết tật./.
