Việt Nam hướng tới vận hành thị trường carbon hiệu quả, minh bạch và hài hòa lợi ích
Việt Nam đang khẩn trương chuẩn bị cho việc vận hành thị trường carbon trong nước từ năm 2028 và tăng cường hội nhập sâu rộng hơn với các cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế.
Hội thảo quốc tế “Định hướng thị trường carbon toàn cầu và Việt Nam: Những nhận định sau COP30 và hướng đi tiếp theo” do Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp cùng CARE Việt Nam và Đại học British Columbia (Canada) tổ chức đã khai mạc sáng 25/11, tại Hà Nội.
Tham dự hội thảo có đại diện một số bộ, ban, ngành Trung ương, Đại sứ quán Canada tại Việt Nam, các nhà khoa học, chuyên gia trong và ngoài nước, cộng đồng doanh nghiệp cùng một số tổ chức quốc tế.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Lê Trung Thành, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ: Thế giới đang chứng kiến những chuyển biến mạnh mẽ trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu. Sau COP30, các thỏa thuận toàn cầu, đặc biệt là những quy định liên quan đến Điều 6 của Thỏa thuận Paris đang mở ra một giai đoạn mới cho thị trường carbon, nơi các quốc gia, doanh nghiệp và cộng đồng khoa học cùng chung tay thúc đẩy mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đang khẩn trương chuẩn bị cho việc vận hành thị trường carbon trong nước từ năm 2028 và tăng cường hội nhập sâu rộng hơn với các cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế. Việc cập nhật tri thức, chia sẻ kinh nghiệm và đối thoại chính sách trở thành yêu cầu cấp thiết, không chỉ đối với các nhà hoạch định chính sách mà cả doanh nghiệp, tổ chức phát triển và các cơ sở đào tạo, nghiên cứu.
Phó Giáo sư - Tiến sĩ Lê Trung Thành hy vọng những phiên trao đổi và các tọa đàm mở trong khuôn khổ hội thảo sẽ mang lại góc nhìn liên ngành, liên quốc gia, giúp kết nối nhà khoa học với người làm chính sách; kết nối doanh nghiệp với các tổ chức hỗ trợ phát triển và kết nối Việt Nam với các xu thế carbon thế hệ mới trên thế giới.
Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế cũng nhấn mạnh: Trong bối cảnh thị trường carbon trở thành trụ cột quan trọng của kinh tế xanh, việc nâng cao năng lực nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và xây dựng hệ sinh thái tri thức là nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường. Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ, các đối tác quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp để thúc đẩy các nghiên cứu, chính sách và giải pháp đổi mới, góp phần tạo nên hệ thống thị trường carbon hiệu quả, minh bạch và hài hòa lợi ích kinh tế – môi trường - xã hội hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Canada tại Việt Nam James Nickel chia sẻ: Canada cam kết hỗ trợ Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Thị trường carbon là một công cụ kinh tế then chốt để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Hội thảo này tạo không gian để chia sẻ kinh nghiệm của Canada và quốc tế, đồng thời xác định các giải pháp thực tiễn được điều chỉnh phù hợp với Việt Nam, đảm bảo rằng tiến bộ kinh tế song hành cùng việc quản lý môi trường và sinh kế bền vững.
Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi Khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Từ góc độ toàn cầu, thị trường carbon đang trở thành một trong những công cụ chính sách ngày càng phổ biến, hiệu quả và minh bạch để thúc đẩy những công trình giảm phát thải khí nhà kính. Số liệu mới nhất từ Báo cáo “Thực trạng và Xu hướng Định giá carbon năm 2025” của Ngân hàng Thế giới cho thấy, các cơ chế định giá carbon hiện đã kiểm soát khoảng 28% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, tạo thu nhập hơn 100 tỷ USD trong năm qua, trở thành nguồn lực tài chính quan trọng cho chuyển đổi xanh.
Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, Hội nghị COP30 vừa kết thúc cuối tuần vừa qua, với việc vận hành chính thức Điều 6.4 của Thỏa thuận Paris và sự ra đời của Quỹ Rừng Nhiệt đới Vĩnh viễn (TFFF), thế giới đang chuyển từ tư duy “bù đắp” sang “đồng góp thực chất”. Điều này đặt ra một tiêu chuẩn mới: Tín chỉ carbon, đặc biệt là tín chỉ rừng phải đảm bảo tính toàn vẹn môi trường, tính bền vững và độ minh bạch tuyệt đối. Rừng không chỉ là nơi tạo ra tín chỉ carbon để bù trừ phát thải khí nhà kính của doanh nghiệp, mà đang trở thành một tài sản dịch vụ hệ sinh thái được định giá cao và yêu cầu tính toàn vẹn mạnh mẽ. Từ kết quả của COP30 và quan điểm xuyên suốt của Việt Nam là xây dựng thị trường carbon không chỉ ưu tiên khung giao dịch, mà là công cụ để chuyển đổi mô hình tăng trưởng phát thải thấp. Do đó, Việt Nam không chạy theo số lượng tín chỉ giá rẻ, mà tập trung vào chất lượng để đảm bảo lợi ích quốc gia và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Trong hai ngày (25-26/11), hội thảo tập trung vào ba chủ đề chính: Nhìn lại xu thế thị trường carbon toàn cầu và Việt Nam sau COP30, đặc biệt là khung pháp lý, cơ chế vận hành và các yêu cầu về minh bạch; Thảo luận các mô hình, bài học kinh nghiệm quốc tế và cơ chế huy động tài chính, bao gồm tín chỉ carbon xuyên biên giới, tài chính tư nhân cho đầu tư dựa vào thiên nhiên, giải pháp công nghệ và chuyển đổi xanh của doanh nghiệp; Gắn kết tầm nhìn toàn cầu với thực tiễn Việt Nam, trong đó có thị trường carbon rừng, thương mại gỗ, tài chính carbon, vai trò doanh nghiệp, và cơ hội hợp tác Việt Nam – Canada.
Trao đổi tại hội thảo, các chuyên gia nhấn mạnh, tương lai của thị trường carbon Việt Nam phụ thuộc vào sự hợp tác, công nghệ và sự tham gia chủ động của khu vực tư nhân - biến tham vọng toàn cầu thành lợi ích cấp cộng đồng. Đồng thời, cần có khung pháp lý toàn diện và tăng cường đầu tư để đảm bảo tính minh bạch, đáng tin cậy, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.
Hiện nay, Canada đang hỗ trợ Việt Nam thực hiện Dự án Carbon For Good (2024–2028). Mục tiêu cốt lõi của dự án là xây dựng năng lực thực hiện kế hoạch giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và huy động nguồn tài chính bền vững để bảo vệ và phát triển rừng, trong đó có thị trường carbon rừng chất lượng cao, mang tính toàn diện và có trách nhiệm giới ở Việt Nam.
Dự án hướng tới thúc đẩy các giải pháp nhằm giải quyết những thách thức trong quản lý rừng mà lực lượng chuyên trách và cộng đồng, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số đang phải đối mặt khi tham gia các dự án phát triển lâm nghiệp và tín chỉ carbon. Bốn tỉnh, thành phố tham gia thực hiện dự án là: Tuyên Quang, Lai Châu, Sơn La và Cần Thơ.
Dự án dự kiến tiếp cận 12.000 người hưởng lợi trực tiếp và 244.125 người hưởng lợi gián tiếp; đồng thời, hỗ trợ 400 nhà hoạch định chính sách và 410 tác nhân khu vực tư nhân tham gia vào lĩnh vực lâm nghiệp và thị trường carbon của Việt Nam./.
