Kiểm toán Nhà nước luôn tập trung đến việc tuân thủ Bộ luật Lao động, đặc biệt là việc làm thêm giờ, để người lao động không bị lạm dụng, đảm bảo sức khỏe.
Trong 30 năm xây dựng và phát triển, Kiểm toán Nhà nước không chỉ thực hiện nhiệm vụ chính kiểm toán việc quản lý, sử dụng các nguồn lực công, bảo vệ quyền lợi của Nhà nước mà còn luôn đồng hành, gắn bó, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động thông qua hoạt động kiểm toán Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, các tổ chức, cá nhân có sử dụng lao động. Đó là hành trình bền bỉ gieo niềm tin, khẳng định vị thế trong lòng người lao động của Kiểm toán Nhà nước.
*Góp ý xây dựng chính sách đối với người lao động
Những năm qua, Kiểm toán Nhà nước thường xuyên góp ý vào các chính sách liên quan đến người lao động như: Chính sách tiền lương, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; đồng thời tham gia ý kiến đối với Luật Lao động, Luật Công đoàn, các chính sách liên quan đến việc quản lý kinh phí công đoàn, việc quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế... Đây là đóng góp rất quan trọng, rất căn bản, qua đó, Kiểm toán Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
Tiến sĩ Lê Đình Thăng - Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành II cho biết, khi kiểm toán tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, kiểm toán viên Nhà nước luôn quan tâm đến vấn đề tuân thủ pháp luật và việc thực hiện chính sách đối với người lao động như: Doanh nghiệp có nộp đầy đủ bảo hiểm xã hội cho người lao động không, có đóng đầy đủ bảo hiểm y tế không, có thực hiện bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động không; doanh nghiệp có đóng đầy đủ kinh phí công đoàn để tổ chức công đoàn hoạt động không... và quan tâm đến việc trả lương cho người lao động có đầy đủ, kịp thời, đúng hạn không, có nợ lương của người lao động hay không?
Từ việc đặt vấn đề như vậy, qua hoạt động kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện nhiều doanh nghiệp không đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động. Qua đó, kiến nghị, yêu cầu cơ quan, đơn vị phải đóng đầy đủ, trả lương kịp thời, đúng hạn cho người lao động, để họ yên tâm làm việc.
“Đây là việc tuân thủ pháp luật của các đơn vị đối với người lao động và cũng là việc bảo vệ quyền lợi người lao động. Khi được bảo vệ quyền lợi đầy đủ, người lao động sẽ phấn khởi làm việc, tạo động lực để phát triển nền kinh tế”, Tiến sĩ Lê Đình Thăng nhấn mạnh.
Khi kiểm toán Quỹ Công đoàn do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam quản lý, Kiểm toán Nhà nước luôn đưa ra các ý kiến để công đoàn là tổ chức đại diện quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, bảo vệ người lao động tốt nhất; nêu rất nhiều vấn đề để đảm bảo người lao động được chăm lo.
Chẳng hạn như, Kiểm toán Nhà nước nêu bất cập trong hệ thống văn bản quy định về quản lý Quỹ Công đoàn, quản lý tài sản công đoàn còn có doanh nghiệp chưa được kết nạp vào tổ chức công đoàn nhưng vẫn đóng 2% kinh phí công đoàn và khoản này được tính vào giá thành sản phẩm, tuy nhiên, người lao động trong đơn vị đó không được công đoàn bảo vệ, ốm đau không được thăm hỏi. Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chỉ đạo Liên đoàn Lao động các địa phương phải nhanh chóng thành lập tổ chức công đoàn, nếu chưa thành lập được thì công đoàn lao động cấp trên phải trực tiếp chăm lo cho người lao động, bởi vì họ đã đóng kinh phí công đoàn.
Kiểm toán Nhà nước cũng đưa ra ý kiến đối với việc xây dựng các thiết chế công đoàn: Thiết chế có phù hợp với việc bảo vệ người lao động không? Tại sao một số thiết chế không sử dụng được trong khi đó, người lao động có nhu cầu. Các thiết chế công đoàn xây nhà cho công nhân ở, nhưng nhà lại quá xa so với nơi công nhân làm việc. Hoặc ngay trong khu công nghiệp không có nơi chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân, không có nhà trẻ, trường học cho con công nhân... Qua kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị các cấp công đoàn chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động tốt hơn.
*Vì sự minh bạch chính sách đối với người lao động
Theo Tiến sĩ Lê Đình Thăng, Kiểm toán Nhà nước còn đồng hành với người lao động khi kiểm toán việc quản lý, sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm y tế, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Các Quỹ này vốn dĩ do người lao động và người sử dụng lao động đóng góp thành quỹ công nên phải được kiểm toán để đảm bảo quỹ sử dụng đúng mục đích, phục vụ thiết thực cho người lao động. Các chế độ hưu trí, tử tuất, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp luôn được kiểm toán để đảm bảo các quỹ của người lao động thực hiện đúng mục đích và quyền lợi người lao động được đảm bảo.
Khi kiểm toán tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, Kiểm toán Nhà nước luôn tập trung đến việc tuân thủ Bộ luật Lao động, đặc biệt là việc làm thêm giờ, để người lao động không bị lạm dụng, đảm bảo sức khỏe. Đây là sự đồng hành của Kiểm toán Nhà nước mà ít cơ quan thanh tra, kiểm tra nào lại quan tâm sát sao như cơ quan kiểm toán.
Việc công khai tài chính và công khai kết quả kiểm toán cũng được Kiểm toán Nhà nước quan tâm. Khi kiểm toán tại các đơn vị, Kiểm toán Nhà nước luôn yêu cầu đơn vị đó phải công khai để người lao động được tiếp cận thông tin. Thực tế, rất nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp không thực hiện công khai và người lao động không biết hoạt động tài chính của đơn vị như thế nào, quyền lợi của mình có bị ảnh hưởng không...?
Chính việc yêu cầu công khai, minh bạch này tạo ra sự minh bạch trong quản lý tài chính để người lao động được quyền tiếp cận với hệ thống quản lý cũng như tất cả những thông tin tài chính của đơn vị. Từ khi thành lập và thực hiện kiểm toán, chưa một cuộc kiểm toán nào, chưa năm nào Kiểm toán Nhà nước không đề cập đến những vấn đề này.
Kiểm toán xác nhận thông tin sử dụng, quản lý các quỹ công, trong đó có quỹ của người lao động như Quỹ Công đoàn, Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm y tế, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp và các quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, đây là một trong những sứ mệnh mà Kiểm toán Nhà nước phải tiếp tục thực hiện trong những năm tiếp theo, để giữ vững niềm tin và vị trí xứng đáng trong lòng người lao động.
“Tôi hy vọng rằng, ở những chặng đường tiếp theo, người lao động cũng thấu hiểu sự đồng hành của Kiểm toán Nhà nước và chia sẻ với hoạt động của Kiểm toán Nhà nước để chúng tôi đảm bảo thực hiện sứ mệnh vì nền tài chính quốc gia minh bạch, bền vững, trong đó có sự minh bạch, bền vững về việc tuân thủ chính sách đối với người lao động, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động”, Tiến sĩ Lê Đình Thăng chia sẻ./.
Đỗ Bình
