Tác phẩm đoạt giải ngoài giá trị nội dung, tính thực tiễn, còn cần đáp ứng được yêu cầu về tính lan tỏa.

Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6 - năm 2023 đã được tổ chức tối 29/12, tại Hà Nội. Sự kiện do Bộ Thông tin & Truyền thông phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Xuất bản Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức nhằm ghi nhận, tôn vinh đội ngũ tác giả, dịch giả, người làm công tác xuất bản cả nước.

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang dự chương trình và giao 2 giải A cho cuốn sách, bộ sách xuất sắc nhất. Tham dự sự kiện còn có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; đặc biệt là các tác giả, dịch giả, các nhà xuất bản, đơn vị liên kết vinh dự được nhận Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ 6.

* Góp phần tôn vinh, phát triển văn hóa đọc

Phát biểu tại lễ trao giải, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam Đỗ Văn Chiến nêu rõ: Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước. Xuất bản với sản phẩm chính là sách, có vai trò quan trọng trong việc lưu giữ, truyền bá, phát triển văn hóa. Thực hiện được sứ mệnh đó, thời gian qua, với sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương, ngành xuất bản đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hội Xuất bản Việt Nam (thành viên của MTTQ Việt Nam) đã có nhiều sáng kiến trong hoạt động, Giải thưởng Sách quốc gia là một trong những sáng kiến tiêu biểu, ý nghĩa.

Theo ông Đỗ Văn Chiến, trải qua các mùa giải, Giải thưởng đã tác động mạnh mẽ đến cộng đồng, đóng góp sâu rộng về chuyên môn, được công chúng đón nhận, đánh giá cao. Tôn vinh các tác giả, dịch giả, người làm công tác xuất bản chính là tôn vinh văn hóa đọc. Với nhiều đổi mới, từ quy chế đến công tác chấm giải, tổ chức, Giải thưởng đã có bước phát triển mới, có sự tương tác với người đọc, xứng tầm cấp quốc gia.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của các cơ quan chỉ đạo, chủ trì, tổ chức, phối hợp; chúc mừng các tác giả, dịch giả, các đơn vị xuất bản, phát hành sách đã có những cuốn sách giá trị, được giới chuyên môn đánh giá cao, được vinh danh, trao giải.

Khai thác giá trị kinh tế của văn hóa để văn hóa trở thành nguồn lực cho sự phát triển của đất nước là chủ trương đúng đắn, xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta. Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa được xem như một khâu đột phá trong phát triển văn hóa Việt Nam, giúp phát huy giá trị văn hóa để văn hóa thực sự là nền tảng tinh thần, soi đường cho quốc dân đi, nhằm hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước ta phát triển phồn vinh, hạnh phúc... Với tinh thần đó, Bí thư Trung ương Đảng Đỗ Văn Chiến đề nghị ngành xuất bản tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện tốt Chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá IX về nâng cao chất lượng toàn diện hoạt động xuất bản; tổ chức sắp xếp hệ thống, đầu tư phát triển ngành xuất bản, in, phát hành theo hướng tinh gọn, chất lượng, hiệu quả, hiện đại hóa gắn với công nghệ số.

Đồng thời, thực hiện tốt hơn nữa công tác truyền thông, tạo sức lan tỏa sâu rộng để mỗi cuốn sách được giải không chỉ là tôn vinh các tác giả, người làm công tác xuất bản, quan trọng hơn, tạo được tác động tích cực, nâng cao nhận thức của xã hội, xây dựng xã hội học tập để văn hóa đọc thấm sâu vào đời sống xã hội, trở thành "sức mạnh mềm" của văn hóa dân tộc.

Các cơ quan chủ quản làm tốt vai trò quản lý, định hướng, kịp thời tháo gỡ khó khăn để hoạt động xuất bản đáp ứng yêu cầu của thời kỳ hội nhập, phát triển đất nước. Các nhà xuất bản, các đơn vị phát hành, liên kết xuất bản tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động, chú trọng đầu tư, xuất bản nhiều đầu sách giá trị, phát huy tối đa mặt mạnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, để phổ biến, quảng bá các xuất bản phẩm Việt Nam tới đông đảo bạn bè quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; đưa xuất bản trở thành một thành tố quan trọng tạo nên sức mạnh mềm của văn hóa đất nước. Ban tổ chức Giải thưởng Sách quốc gia phát huy kết quả đạt được, khắc phục hạn chế, để đây thật sự là một trong những giải thưởng uy tín, hàng đầu, góp phần thúc đẩy lĩnh vực xuất bản không ngừng phát triển - Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến lưu ý.

* Tạo động lực thúc đẩy sự nghiệp xuất bản

Tham gia Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ 6 có 41/57 nhà xuất bản, với 312 tên sách, bộ sách, bao gồm 435 cuốn sách (nhiều hơn 14 tên sách và bộ sách, 49 cuốn sách so với lần thứ năm). Trên cơ sở 2 vòng, Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia đã thống nhất trao giải cho 41 cuốn sách, bộ sách, trong đó 2 giải A thuộc về: tác phẩm "Cơ sở khoa học để xác định ranh giới ngoài thềm lục địa Việt Nam theo Công ước của Liên hợp quốc 1982 về Luật Biển", nhóm tác giả: Bùi Công Quế (chủ biên), Phùng Văn Phách, Đỗ Duy Cường, Trần Tuấn Dũng, Lê Đức Anh - Nhà Xuất bản Khoa học tự nhiên và công nghệ xuất bản và bộ sách "Chào tiếng Việt" (Cấp độ 1: Ra khơi, Cấp độ 2: Khám phá), tác giả Nguyễn Thụy Anh - Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam xuất bản.

Ngoài ra, Ban tổ chức đã trao 10 giải B, 11 giải C, 18 giải Khuyến khích cho các cuốn sách, bộ sách xuất sắc. Đây là các cuốn sách, bộ sách được đánh giá là những tác phẩm giàu tính sáng tạo, mang tinh thần nhân văn sâu sắc, những công trình nghiên cứu khoa học hết sức công phu, nghiêm túc, có nhiều giá trị khoa học, xã hội và thực tiễn cao.

Theo Ban tổ chức Giải thưởng, tiêu chí xét giải năm nay có điều chỉnh lớn. Tác phẩm đoạt giải ngoài giá trị nội dung, tính thực tiễn, còn cần đáp ứng được yêu cầu về tính lan tỏa. Theo đó, sự lan tỏa của sách được đánh giá dựa trên bốn tiêu chí: số bản sách phát hành của cuốn sách đó, thông tin báo chí về cuốn sách, đánh giá của những người trong giới và khả năng truyền thông của sách sau khi đoạt giải. Từ lần thứ 6, Giải thưởng Sách quốc gia sẽ bao gồm 4 mức giải (giải A, giải B, giải C, giải Khuyến khích) trao cho 5 mảng sách: Chính trị, kinh tế; Khoa học tự nhiên và công nghệ; Khoa học xã hội và nhân văn; Văn hóa, văn học và nghệ thuật; Thiếu nhi.

Dịp này, Bộ Thông tin và Truyền thông đã trao Bằng khen tặng các cơ quan báo chí, nhà xuất bản, doanh nghiệp sách có thành tích xuất sắc trong hoạt động tuyên truyền quảng bá, xuất bản, phát hành sách số lượng lớn, góp phần phát triển văn hóa đọc.

Giải thưởng Sách quốc gia là giải thưởng được trao cho những cuốn sách (bộ sách) có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ; tác động mạnh mẽ đến cộng đồng; khuyến khích, tôn vinh những người sáng tác, người hoạt động trong lĩnh vực xuất bản sách Việt Nam, góp phần phát hiện, lưu giữ, quảng bá những tác phẩm có giá trị đến với bạn đọc, tạo động lực thúc đẩy sự nghiệp xuất bản phát triển theo đúng hướng, phù hợp với xu hướng hội nhập.

Trong khuôn khổ Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6, Hội Xuất bản Việt Nam phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật trưng bày, triển lãm những cuốn sách, công trình nghiên cứu đặc biệt có giá trị của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; nhiều tác phẩm lý luận chính trị quan trọng khác và toàn bộ sách đoạt giải qua các kỳ trao giải từ lần thứ nhất đến nay./.