Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp kinh nghiệm, thể hiện nỗ lực, trách nhiệm trong bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
TTXVN - Ngày 26/12, Hội thảo "20 năm bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể tại Việt Nam: Từ UNESCO đến cộng đồng" do Hội Di sản Văn hóa Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức diễn ra tại Bảo tàng Hà Nội. Đây là hoạt động nhân kỷ niệm 20 năm Công ước về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO – Công ước 2003 được thông qua.
Hội thảo đánh giá việc thực hiện Công ước UNESCO 2003, liên hệ với Luật Di sản văn hóa và chỉ ra tác động của Công ước đối với công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể tại Việt Nam.
Ngày 5/9/2005, Việt Nam chính thức tham gia và trở thành một trong 30 quốc gia đầu tiên gia nhập Công ước quốc tế quan trọng này. Các chuyên gia, nhà quản lý văn hóa cho rằng, Việt Nam là một trong những quốc gia sớm đưa nội dung về di sản văn hóa phi vật thể vào Luật Di sản văn hóa (năm 2001, 2009). Các nội dung về di sản văn hóa phi vật thể quy định trong Luật Di sản văn hóa góp phần quan trọng vào thành quả bảo vệ di sản văn hóa nói chung trong suốt 20 năm qua, làm cân bằng hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, phù hợp với tinh thần, quy định của Công ước 2003.
Theo ông Nông Quốc Thành, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa: Việt Nam là quốc gia đầu tiên đề nghị Ủy ban Liên Chính phủ đồng ý đưa một di sản ra khỏi Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp là Di sản hát Xoan. Với các di sản văn hóa phi vật thể trình và đã được UNESCO ghi danh vào các danh sách, thực hiện cam kết, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trực tiếp thực hiện và chỉ đạo các địa phương có di sản thực hiện các biện pháp bảo vệ di sản theo cam kết. Với cương vị là thành viên Ủy ban Liên Chính phủ của Công ước nhiệm kỳ 2022 - 2026, Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp kinh nghiệm cũng như thể hiện nỗ lực, trách nhiệm trong bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý, cộng đồng, nghệ nhân đã đối thoại đa chiều và khách quan, nhằm chia sẻ thông tin, thảo luận nhận diện các thách thức, tồn tại trong công tác bảo vệ di sản những năm qua. Các chuyên gia, nhà quản lý, cộng đồng, nghệ nhân cũng chia sẻ các trường hợp điển hình về thực hành tốt và bài học kinh nghiệm, với điểm nhấn là thành phố Hà Nội. Hội thảo đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ở Việt Nam, trong đó có việc điều chỉnh và sửa đổi Luật Di sản văn hóa.
Tại Hà Nội, ngành Văn hóa đã thực hiện công tác kiểm kê, lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể nhằm bảo vệ di sản. Từ năm 2013, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị Di sản văn hóa tổ chức thực hiện việc điều tra, lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể; nghiên cứu lập đề án bảo vệ một số di sản cần bảo vệ khẩn cấp và lập hồ sơ khoa học để đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia một số di sản đại diện trên toàn bộ 30 quận, huyện, thị xã của thành phố.
Trưởng Phòng Quản lý Di sản văn hóa – Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Phạm Thị Lan Anh cho biết: Mô hình tổ chức kiểm kê, lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể được thực hiện tại Hà Nội là cơ quan quản lý di sản văn hóa các cấp - cộng đồng - tổ chức xã hội nghề nghiệp. Đến nay, các danh mục được bàn giao về các quận, huyện, thị xã để địa phương xây dựng kế hoạch bảo vệ và phát huy giá trị di sản.
Đối với các di sản văn hóa phi vật thể tại Hà Nội, cơ quan quản lý và cộng đồng đều ý thức giữ gìn, tổ chức nhiều hoạt động phát huy giá trị di sản. Điển hình như nghi thức và trò chơi kéo co ngồi đền Trấn Vũ (phường Thạch Bàn, quận Long Biên) là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (hồ sơ đa quốc gia). Ông Ngô Quang Khải, Trưởng Tiểu Ban Quản lý di tích đền Trấn Vũ cho biết: Ngay sau khi nghi thức và trò chơi kéo co ngồi được UNESCO ghi danh, trên cơ sở chỉ đạo của quận Long Biên và phường Thạch Bàn về việc tuân thủ các cam kết và tiêu chí trong Công ước 2003 của UNESCO, Tiểu Ban Quản lý di tích đền Trấn Vũ luôn chủ động trong việc quản lý, tổ chức lễ hội định kỳ hàng năm để thực hành trò chơi và nghi lễ, tổ chức các hoạt động giao lưu trong nước và quốc tế, thường xuyên tổ chức các hoạt động truyền dạy, giáo dục truyền thống cho học sinh các trường trên địa bàn phường và quận.
Hội thảo "20 năm bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ở Việt Nam: Từ UNESCO đến cộng đồng", góp phần đánh giá việc thực hiện Công ước về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể năm 2003 của UNESCO 20 năm qua. Việt Nam luôn là thành viên tích cực, có trách nhiệm của UNESCO và Công ước 2003, cũng như tự cường trong việc đóng góp và bảo vệ sự đa dạng văn hóa, phát triển bền vững di sản văn hóa trên thế giới./.
