Chính quyền địa phương 2 cấp ở Hà Nội: Động lực mới trong quản lý và phục vụ nhân dân
Sau 3 tháng triển khai, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội đã tạo được những chuyển biến rõ nét như: Bộ máy tinh gọn, hiệu lực quản lý nâng lên, người dân được phục vụ thuận tiện hơn. Đây là những tín hiệu tích cực khẳng định tính đúng đắn của chủ trương.
Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, Hà Nội chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đây là bước cải cách quan trọng nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và phục vụ nhân dân tốt hơn. Sau 3 tháng đi vào hoạt động, mô hình bước đầu cho thấy những thuận lợi rõ rệt, song cũng bộc lộ không ít khó khăn cần sớm tháo gỡ.
Phóng viên TTXVN thực hiện 2 bài viết phản ánh bức tranh toàn diện về thuận lợi, thách thức và những yêu cầu đặt ra trong thời gian tới của mô hình này.
Bài 1: Động lực mới trong quản lý và phục vụ nhân dân
Sau 3 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hoạt động quản lý nhà nước và phục vụ nhân dân trên địa bàn Hà Nội đã có những chuyển biến tích cực. Bộ máy được kiện toàn theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; thẩm quyền, trách nhiệm của từng cấp được phân định rõ ràng, tạo cơ sở để nâng cao chất lượng điều hành, cải cách thủ tục hành chính và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân, doanh nghiệp. Điều này không chỉ tạo động lực mới để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, mà còn góp phần khẳng định vai trò dẫn dắt của Thủ đô trong tiến trình đổi mới tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương.
* “5 rõ” - phương châm đổi mới xuyên suốt
Khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương trên địa bàn thành phố Hà Nội đều xác định lấy phương châm “5 rõ” (rõ người - rõ việc - rõ quy trình - rõ trách nhiệm - rõ hiệu quả) để hạn chế tối đa tình trạng chồng chéo, né tránh trong xử lý công việc, qua đó nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và kỷ luật công vụ.
Theo ông Lê Hồng Thắng, Chủ tịch UBND phường Hồng Hà, ngay sau ngày 1/7/2025, phường đã chủ động triển khai các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên, cụ thể hóa thành kế hoạch, chương trình hành động phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; đồng thời phân công rõ trách nhiệm cho từng đơn vị, cá nhân liên quan để việc thực hiện.
“Phường yêu cầu các cán bộ, công chức phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được phân công theo phương châm “5 rõ" (rõ người, rõ việc, rõ quy trình, rõ trách nhiệm và rõ hiệu quả). Trên cơ sở đó, địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực thi nhiệm vụ, đảm bảo hoạt động của UBND phường đi vào nền nếp, hiệu quả”, ông Lê Hồng Thắng nhấn mạnh.
Trong 3 tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phường 2 cấp, UBND phường Hồng Hà đã tiếp nhận và giải quyết 6.323 hồ sơ thủ tục hành chính, số hồ sơ đã giải quyết là 6.050, số hồ sơ đang giải quyết là 273 hồ sơ (trong đó, số hồ sơ quá hạn là 38, chiếm 13,92% tổng số hồ sơ đang trong quá trình giải quyết). Số hồ sơ quá hạn chủ yếu là do lỗi hệ thống phần mềm hệ thống dịch vụ công. Bên cạnh đó còn do một số lý do chủ quan khác như: Cán bộ tại Điểm phục vụ hành chính công còn chậm trong việc tiếp nhận; cán bộ phòng chuyên môn chậm xử lý hồ sơ…
“Đây là kết quả thể hiện sự nỗ lực không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đẩy mạnh chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính tại phường Hồng Hà. Qua đó, góp phần tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực, hạn chế tình trạng đầu tư dàn trải, nâng cao tính chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch trong phục vụ, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo chất lượng hoạt động hành chính công”, Chủ tịch UBND phường Hồng Hà cho biết.
Tại xã Thường Tín, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau 3 tháng triển khai đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ, bước đầu cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, linh hoạt trong điều hành, sát thực tiễn, bám sát đặc điểm của xã mới sáp nhập có quy mô lớn về địa giới và dân số.
Theo Chánh Văn phòng UBND xã Thường Tín Nguyễn Thị Lan Phương, ngay khi đi vào vận hành mô hình, UBND xã ban hành kế hoạch rà soát, đánh giá thủ tục hành chính, thủ tục liên thông, kịp thời thống kê, thống nhất các thủ tục hành chính được giải quyết tại Điểm phục vụ hành chính công xã Thường Tín. Từ đó, đánh giá chất lượng giải quyết thủ tục hành chính cho công dân, phát hiện các thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp, các quy định không phù hợp, chồng chéo, không phân định rõ cơ quan, đơn vị thực hiện, gây khó khăn, cản trở cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của tổ chức, cá nhân để đề nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, hủy bỏ.
“Xã đã rà soát, đảm bảo chính xác và chuẩn hóa số liệu được 418 thủ tục hành chính thuộc nhiều lĩnh vực. Đến cuối tháng 9/2025, UBND xã tiếp nhận 4.684 hồ sơ, đã giải quyết đúng và trước hạn 4.607 hồ sơ (đạt 98,4%); giải quyết quá hạn 0 hồ sơ; đang giải quyết (do chưa đến hẹn trả kết quả cho công dân) 77 hồ sơ (bằng 1,7%). Đánh giá về kết quả giải quyết thủ tục hành chính trong tháng 9/2025, xã Thường Tín xếp ở vị trí đứng đầu của 126 xã, phường trong "Bộ chỉ số phục vụ người dân và doanh nghiệp" của thành phố Hà Nội”, bà Nguyễn Thị Lan Phương thông tin.
* Chuyển đổi số - “cầu nối” sống còn giữa 2 cấp chính quyền
Là đơn vị hành chính mới được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ các phường: Trần Hưng Đạo, Hàng Bài, Phan Chu Trinh, phần lớn diện tích phường Cửa Nam và một phần của các phường Hàng Bông, Hàng Trống, Tràng Tiền (quận Hoàn Kiếm trước đây) cùng 2 phường Phạm Đình Hổ và Nguyễn Du (quận Hai Bà Trưng trước đây), phường Cửa Nam có diện tích khoảng 1,68 km2 và dân số hơn 52.000 người. Từ một khu vực hành chính sáp nhập với khối lượng công việc lớn và địa bàn rộng, phường đã nhanh chóng thiết lập lộ trình chuyển đổi số toàn diện với mục tiêu rõ ràng: xây dựng một chính quyền cơ sở hiện đại, gần dân, phục vụ tốt nhất cho nhân dân và doanh nghiệp.
Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam Trịnh Ngọc Trâm cho biết, nhận thức rõ vị trí là cấp chính quyền gần dân nhất, phường đặc biệt chú trọng yếu tố con người, trước hết là đội ngũ cán bộ, công chức. Công tác đào tạo, bồi dưỡng được triển khai bài bản, tập trung vào kỹ năng công nghệ thông tin, quy trình giải quyết thủ tục hành chính và giao tiếp hành chính công trên tinh thần lấy người dân làm trung tâm. Địa phương không chỉ nâng cao năng lực đội ngũ mà còn tích cực đổi mới phương thức phục vụ.
“Sự đón nhận, niềm vui cũng như sự hài lòng của người dân đối với những thử nghiệm trong việc triển khai thực hiện thủ tục hành chính tại phường Cửa Nam có thể chưa nhiều, hay có thể đó chỉ là những mong muốn, sáng kiến đầu tiên, nhưng sẽ là động lực để chúng tôi tiếp tục có thêm những sản phẩm mới phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày một tốt hơn”, Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam chia sẻ.
Thực hiện Chỉ thị số 11/CT-UBND ngày 24/7/2025 của UBND thành phố Hà Nội về triển khai chiến dịch “45 ngày đêm ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số tại các phường, xã thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp”, toàn bộ hệ thống chính trị của phường Cửa Nam đã được huy động. Địa phương đã bố trí một công chức chuyên trách công nghệ thông tin, kiện toàn 28 Tổ chuyển đổi số cộng đồng với 193 thành viên, thành lập Tổ ứng cứu công nghệ gồm 11 thành viên. Lực lượng đoàn viên, thanh niên, tình nguyện viên tích cực sát cánh, trực tiếp hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến.
Chỉ trong 45 ngày, phường đã hỗ trợ khoảng 1.680 lượt công dân, cài đặt và kích hoạt hơn 1.700 tài khoản VNeID định danh mức 2, gần 950 ứng dụng iHanoi và hơn 2.300 ứng dụng Etax Mobile. Người dân cũng được hướng dẫn nộp hồ sơ trực tuyến, cài đặt ứng dụng và thực hiện các thủ tục hành chính điện tử. Đặc biệt, phường đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc triển khai 6 điểm “Bình dân học vụ số” lưu động, tạo cơ hội cho người cao tuổi, người yếu thế tiếp cận, thực hành dịch vụ công trực tuyến. Nhờ đó, tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến tại địa phương tăng từ 34% lên 89%; 100% hồ sơ trực tuyến được giải quyết đúng hạn.
Cửa Nam trở thành phường đầu tiên tại Hà Nội đưa robot AI vào điểm hành chính công để đảm nhiệm nhiều chức năng như: tư vấn dịch vụ, phát số thứ tự, thu thập phản hồi trực tuyến, di chuyển tự động, phát nước và bánh kẹo tại khu vực chờ, đọc và xác thực căn cước công dân… Tại bộ phận "một cửa", người dân có thể vừa giao dịch, vừa khảo sát sự hài lòng ngay trên robot.
Bà Phạm Thị Phó (phố Thợ Nhuộm) lần đầu tiếp xúc với “công chức đặc biệt” này đã rất ngạc nhiên và thích thú. Bà Phó chia sẻ: “Tôi chưa từng nghĩ đi làm thủ tục hành chính lại được robot phục vụ chu đáo như vậy. Mọi thao tác rất văn minh, hiện đại, dễ hiểu; còn có cả các nhân viên hỗ trợ người dân tỉ mỉ, chu đáo”.
Chị Nguyễn Lan Hương (phố Hàm Long) cũng không giấu được sự bất ngờ khi thấy robot phát nước uống và kẹo cho người dân. Chị Hương tâm sự, câu nói “lấy dân làm trung tâm” không còn chỉ là khẩu hiệu.
Sau 3 tháng triển khai, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội đã tạo được những chuyển biến rõ nét như: Bộ máy tinh gọn, hiệu lực quản lý nâng lên, người dân được phục vụ thuận tiện hơn. Đây là những tín hiệu tích cực khẳng định tính đúng đắn của chủ trương. Tuy nhiên, cùng với thuận lợi, thực tiễn cũng bộc lộ nhiều khó khăn, hạn chế cần thẳng thắn nhìn nhận, đánh giá đúng nhằm có giải pháp khắc phục, điều chỉnh để mô hình thực sự phát huy hiệu quả./.(Còn tiếp)
*Bài cuối: Thách thức và yêu cầu đổi mới
