Phú Thọ đã phục dựng, bảo tồn và phát huy giá trị các diễn xướng dân gian tiêu biểu của dân tộc thiểu số trong đời sống cộng đồng.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, Phú Thọ đã triển khai đồng bộ nhiều chương trình, dự án nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, đặc biệt chú trọng đến các di sản của đồng bào dân tộc thiểu số. Toàn tỉnh hiện có gần 2.000 di sản phi vật thể, trong đó 41 di sản được ghi danh cấp quốc gia và 5 di sản được UNESCO công nhận. Trong số này, hơn 60% di sản thuộc các cộng đồng dân tộc thiểu số.
Tỉnh thực hiện kiểm kê, sưu tầm tư liệu di sản văn hóa truyền thống của các dân tộc đặc biệt các di sản có nguy cơ bị mai một đươc quan tâm, thực hiện. Phú Thọ đã tiến hành điều tra, khảo sát, nhận diện di sản văn hóa truyền thống điển hình của 4 dân tộc: Mường, Dao, Cao Lan và Mông và đề xuất các giải pháp bảo tồn di sản văn hóa truyền thống điển hình các dân tộc thiểu số ở địa phương; nghiên cứu xây dựng nhà trưng bày, giới thiệu về “Văn hóa Hòa Bình” theo Đề án Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mường và nền “Văn hóa Hòa Bình”, giai đoạn 2023 - 2030.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo Mo Mường tỉnh tham mưu trình Chính phủ cho chủ trương và tiến hành thực hiện xây dựng hồ sơ khoa học cấp quốc gia di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường, đến nay hồ sơ quốc gia Mo Mường đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo trình hồ sơ đến tổ chức UNESCO để xem xét công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.
Sở điều tra, khảo sát, thu thập tư liệu, đánh giá thực trạng lễ hội và tổ chức tái hiện lễ hội với đầy đủ nghi thức tế lễ, diễn xướng dân gian, trò chơi dân gian, đề xuất giải pháp bảo tồn, phát huy tôn vinh giá trị di sản văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc thiểu.
Sở đã phục dựng, bảo tồn và phát huy giá trị các diễn xướng dân gian tiêu biểu của dân tộc thiểu số được trong đời sống cộng đồng như: Hát Rang, hát Ví dân tộc Mường, huyện Tân Sơn; Mỡi Mường, xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn; Diễn tấu cồng chiêng, đâm đuống, chạm ống; múa sênh tiền, múa trống đu và hát ví, hát rang của đồng bào dân tộc Mường, Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình (di sản văn hóa phi vật thể quốc gia); Lễ hội chùa Tiên, huyện Lạc Thủy; một số lễ hội được khôi phục và duy trì như: Lễ hội Xên Mường của người Thái, huyện Mai Châu; Lễ hội cấp sắc của Người Dao huyện Đà Bắc và Kim Bôi; Lễ hội Gầu Tào của người Mông, huyện Mai Châu; Lễ hội Đình Khênh, Lễ hội Đình Cổi, Lễ hội Đu Vôi…
Nhiều lễ hội truyền thống, diễn xướng dân gian tiêu biểu của các dân tộc thiểu số được duy trì, khôi phục, bảo tồn và phát huy giá trị trong đời sống cộng đồng như: Lễ hội xuống đồng của dân tộc Mường, xã Thu Cúc; Lễ hội của dân tộc Cao Lan làng Ngọc Tân, xã Ngọc Quan; Lễ hội mở cửa rừng dân tộc Mường, xã Minh Hòa; diễn xướng dân gian Hát rang, hát ví, mỡi Mường huyện Tân Sơn, lễ hội xuống đồng của đồng bào dân tộc Cao Lan, xã Quang Yên…
Tỉnh hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một thông qua 6 dự án hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể: Nghề dệt thổ cẩm dân tộc Mường; Diễn xướng Chàm Thau của người Mường; Lễ hội đền Cửa Thánh, xã Thạch Kiệt; phục chế sưu tập trang thờ dân tộc Cao Lan, kỹ thuật làm và nghệ thuật diễn tấu Bỉ đôi người Mường, huyện Đà Bắc, Nghề nhuộm Chàm, in sáp ong của người Dao Tiền xã Xuân Đài.../.
(Bài viết có sự phối hợp thực hiện của Vụ Pháp chế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch)
