Cùng với phục dựng nghi lễ, tỉnh Điện Biên triển khai đồng bộ các hoạt động bảo tồn văn hóa như kiểm kê di sản, lập hồ sơ đề cử, mở lớp truyền dạy, tổ chức không gian trình diễn văn hóa và tôn vinh nghệ nhân.
Điện Biên đang triển khai nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy nghi lễ truyền thống của cộng đồng các dân tộc, coi đây là yếu tố quan trọng góp phần giữ gìn bản sắc và thúc đẩy phát triển bền vững. Nhiều nghi lễ từng đứng trước nguy cơ mai một đã được phục dựng và đưa trở lại đời sống của đồng bào.
Tại xã Sáng Nhè, nơi người Phù Lá sinh sống xen kẽ với các dân tộc Mông, Thái, Dao, nhiều yếu tố văn hóa truyền thống đã bị giản lược theo thời gian. Trang phục bị pha trộn, các nghi lễ cưới hỏi, ma chay thay đổi, nhiều phong tục như tết cổ truyền, lễ cúng rừng hay lễ xuống đồng không còn được duy trì thường xuyên. Đặc biệt, Lễ quét làng – nghi lễ tâm linh thể hiện ước vọng bình yên, xua đuổi điều xấu và tăng sự gắn kết cộng đồng – đã gián đoạn thực hành trong thời gian dài.
Nhằm khôi phục giá trị văn hóa, chương trình nghiên cứu, phục hồi và truyền dạy Lễ quét làng được triển khai tại xã Sáng Nhè, thu hút 70 nghệ nhân và học viên thuộc các bản Kép, Túc, Khua Trá. Việc phục dựng được thực hiện theo hướng đặt cộng đồng vào vị trí trung tâm, bảo đảm nghi lễ được tái hiện đúng phong tục, đồng thời tạo cơ hội để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng bản sắc dân tộc mình.
Tại xã Nậm Kè, mô hình bảo tồn dựa vào cộng đồng cũng được thúc đẩy với việc phục dựng Tết Hoa mào gà của dân tộc Cống. Sau thời gian gián đoạn, nghi lễ đã được duy trì trở lại và tổ chức định kỳ vào đầu tháng 9 âm lịch, trở thành sinh hoạt văn hóa tinh thần quan trọng, góp phần gắn kết cộng đồng và lan tỏa các giá trị văn hóa đặc trưng của người Cống.
Cùng với phục dựng nghi lễ, tỉnh Điện Biên triển khai đồng bộ các hoạt động bảo tồn văn hóa như kiểm kê di sản, lập hồ sơ đề cử, mở lớp truyền dạy, tổ chức không gian trình diễn văn hóa và tôn vinh nghệ nhân. Trong 5 năm gần đây, nhiều nghi lễ tiêu biểu được khôi phục gồm Lễ Tết mùa mưa của Hà Nhì, Lễ tra hạt của Khơ Mú, Lễ mừng cơm mới của người Cống, Tết té nước của người Lào, Tết Nào Pê Chầu của người Mông, Lễ nhảy lửa của người Dao, Lễ cúng tổ tiên của người Thái cùng một số lễ hội truyền thống khác.
Điện Biên cũng gắn bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch, xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng từ lễ hội và các hoạt động cộng đồng. Nhiều sự kiện như Lễ hội Xên bản, Lễ hội Thành Bản Phủ, Tết té nước của người Lào, Lễ hội Hoa Ban và Festival Tinh hoa Tây Bắc – Điện Biên năm 2025 đã tạo điểm nhấn thu hút du khách, đóng góp vào lượng khách tham quan tăng ổn định thời gian qua./.
