Tỉnh Đắk Lắk cần xây dựng đề án quản lý và phát huy giá trị di sản văn hóa cồng chiêng .
Sáng 18/11, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện công tác bảo tồn, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng tỉnh Đắk Lắk (2005-2025), định hướng đến năm 2030.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Đào Mỹ cho biết, Đắk Lắk là nơi hội tụ của 49 dân tộc anh em với di sản và bản sắc văn hóa phong phú, độc đáo. Trong đó, Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên được UNESCO ghi danh năm 2005 là kiệt tác truyền khẩu và Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, đến năm 2008 tiếp tục được đưa vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là biểu tượng văn hóa đặc sắc, niềm tự hào không chỉ của người dân Đắk Lắk mà còn của cả dân tộc Việt Nam. Âm vang cồng chiêng không chỉ là giai điệu mà còn là tiếng nói của núi rừng, nhịp đập của cộng đồng, biểu tượng của sự gắn kết và sức sống mãnh liệt.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Đào Mỹ nhấn mạnh, trải qua 20 năm kể từ khi được vinh danh, di sản cồng chiêng thực sự lan tỏa và trở thành biểu tượng văn hóa bền vững. Trong bối cảnh mới, việc bảo tồn và phát huy cồng chiêng cần gắn với phát triển du lịch văn hóa, hình thành sản phẩm đặc thù, độc đáo, hấp dẫn; đồng thời, ứng dụng công nghệ số trong lưu giữ, quảng bá và truyền dạy cho thế hệ trẻ. Qua đó, di sản không chỉ được bảo tồn nguyên bản mà còn trở thành nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế xã hội bền vững. Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, trong đó, có cồng chiêng Tây Nguyên không chỉ là trách nhiệm của ngành Văn hóa hay địa phương mà còn là trọng trách của toàn xã hội, góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc, nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế.
Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Nguyễn Viết Cường cho biết, nhiều năm qua, Chính phủ ban hành, triển khai nhiều chương trình nhằm bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam. Các tỉnh, thành phố trên cả nước đã triển khai hiệu quả các chương trình nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc.
Thời gian tới, trên cơ sở quy định pháp luật về di sản văn hóa, tỉnh Đắk Lắk cần xây dựng đề án quản lý và phát huy giá trị di sản văn hóa cồng chiêng trong danh sách đại diện của nhân loại để Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định, UBND tỉnh phê duyệt; đồng thời, thực hiện chính sách đối với câu lạc bộ di sản, nghệ nhân, chủ thể...
Báo cáo tại Hội nghị cho thấy, trải qua 20 năm từ khi được vinh danh, di sản cồng chiêng thực sự được lan tỏa, tôn vinh và trở thành biểu tượng văn hóa bền vững. Đến nay, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng của tỉnh đạt nhiều kết quả như: Phục hồi lễ hội truyền thống, duy trì hàng trăm đội chiêng, mở lớp truyền dạy cho thế hệ trẻ, quảng bá di sản ra quốc tế, gắn kết bảo tồn với phát triển du lịch văn hóa...
Đến năm 2024, toàn tỉnh có 1.603 bộ chiêng, trong đó, 1.178 bộ chiêng Ê Đê, 219 bộ chiêng M'nông, 118 bộ chiêng Jrai và 88 bộ chiêng khác. Đặc biệt, có 3.749 nghệ nhân đang nắm giữ các loại hình di sản và 1.015 nghệ nhân trẻ. Tỉnh cấp phát 214 bộ chiêng các loại và 1.140 bộ trang phục thổ cẩm cho các đội chiêng, câu lạc bộ mang lại hiệu quả thiết thực...
Bên cạnh kết quả đạt được, công tác bảo tồn đang đối mặt không ít khó khăn, thách thức: Sự mai một tri thức dân gian, nguy cơ đứt gãy trong truyền dạy, tác động của đô thị hóa, công nghệ số, điều kiện kinh tế còn khó khăn ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa hiện đại...
Giai đoạn 2025-2030, định hướng đến năm 2035, tỉnh Đắk Lắk tiếp tục thực hiện các nội dung đã cam kết trong hồ sơ đệ trình UNESCO. Tỉnh chú trọng giới thiệu, quảng bá giá trị di sản Không gian văn hóa cồng chiêng tỉnh Đắk Lắk đến bạn bè trong nước và quốc tế; bảo tồn và phát huy hiệu quả di sản văn hóa cồng chiêng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tạo động lực thúc đẩy phát triển du lịch của tỉnh...
Dịp này, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk tặng Bằng khen cho 3 tập thể, 8 cá nhân; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tặng Giấy khen cho 9 tập thể, 14 cá nhân đã có nhiều thành tích xuất sắc, tiêu biểu đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cồng chiêng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2005-2025./.
