Những kết quả đạt được từ các mô hình cộng đồng đang tạo nền tảng vững chắc để tỉnh Điện Biên tiếp tục đẩy mạnh công tác phòng, chống bạo lực gia đình gắn với thực hiện bình đẳng giới.
Tại tỉnh miền núi, biên giới Điện Biên, công tác phòng, chống bạo lực gia đình không còn dừng lại ở tuyên truyền, vận động chung chung mà đang được triển khai bằng những mô hình cụ thể, gắn chặt với cộng đồng dân cư. Từ các câu lạc bộ gia đình phát triển bền vững, nhóm phòng, chống bạo lực gia đình đến các “địa chỉ tin cậy” tại thôn, bản, những cách làm này đã từng bước tác động trực tiếp đến nhận thức, hành vi của người dân, góp phần xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc.
Theo các báo cáo sơ kết giai đoạn 2021–2025, cùng với việc triển khai Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới, tỉnh Điện Biên đặc biệt chú trọng xây dựng, duy trì các mô hình phòng, chống bạo lực gia đình tại cơ sở. Đến nay, toàn tỉnh có 100 mô hình phòng, chống bạo lực gia đình theo chuẩn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; 613 câu lạc bộ gia đình phát triển bền vững; 698 nhóm phòng, chống bạo lực gia đình và 806 “địa chỉ tin cậy” tại cộng đồng.
Các mô hình này được triển khai rộng khắp tại các xã, thôn, bản, tổ dân phố, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Không chỉ là nơi tiếp nhận, hỗ trợ kịp thời các nạn nhân bị bạo lực gia đình, đây còn là kênh tuyên truyền trực tiếp, thường xuyên, giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền, nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình, từng bước xóa bỏ tư tưởng coi bạo lực gia đình là “chuyện riêng” hay “việc trong nhà”.
Tại bản Tà Cáng, xã Nà Tấu, Tổ truyền thông cộng đồng đóng vai trò nòng cốt trong việc đưa nội dung phòng, chống bạo lực gia đình đến từng hộ dân. Ông Lường Văn Nọi, Tổ trưởng Tổ truyền thông cộng đồng bản Tà Cáng cho biết, các thành viên trong tổ thường xuyên đến từng gia đình để trao đổi, nhắc nhở, kết hợp tuyên truyền trong các buổi họp bản, sinh hoạt cộng đồng. “Chúng tôi nói cho bà con hiểu, bạo lực gia đình không phải chuyện riêng của từng nhà. Nếu xảy ra là ảnh hưởng đến cả bản, cả cộng đồng. Khi hiểu ra, nhiều người đã thay đổi cách ứng xử, biết kiềm chế hơn,” ông Nọi chia sẻ.
Ở bản Huổi Ho, xã Mường Pồn, việc truyền thông phòng, chống bạo lực gia đình được triển khai theo hướng linh hoạt, lấy người dân làm trung tâm. Ông Mùa A Dơ, Tổ trưởng Tổ truyền thông cộng đồng bản Huổi Ho cho biết, ban đầu không ít người dân còn e ngại, chưa quen với những cách truyền thông mới. Nhưng với thông điệp dễ hiểu, sát với đời sống, bà con đã dần tiếp cận và tham gia ngày càng tích cực hơn. Không dừng lại ở truyền thông, tổ còn tập hợp những người dám đi đầu trong việc thay đổi thói quen, lối sống và tư duy truyền thống. Theo ông, các thành viên trong tổ, cả nam lẫn nữ, đều gương mẫu trong việc chia sẻ công việc gia đình; nhiều nam giới đã chủ động hỗ trợ vợ con, tạo điều kiện để phụ nữ tham gia các hoạt động xã hội tại địa phương.
Ở nhiều địa phương khác, câu lạc bộ gia đình phát triển bền vững đã trở thành điểm sinh hoạt quen thuộc của các cặp vợ chồng, người cao tuổi và thanh niên. Nội dung sinh hoạt tập trung vào kỹ năng xây dựng gia đình hạnh phúc, chia sẻ việc nhà, nuôi dạy con cái, giải quyết mâu thuẫn không dùng bạo lực. Qua các buổi sinh hoạt, nhiều gia đình đã biết cách đối thoại, lắng nghe, hạn chế xung đột kéo dài.
Chị Lầu Thị Chá, người dân tộc Mông ở bản Tìa Ló B, xã Pu Nhi cho biết, trước đây khi trong gia đình xảy ra mâu thuẫn, phụ nữ thường âm thầm chịu đựng. Từ khi được tham gia sinh hoạt các nhóm phòng, chống bạo lực gia đình, chị hiểu rằng mình có quyền được bảo vệ. Khi có vấn đề, chị mạnh dạn nói ra để được mọi người giúp đỡ, không còn sợ như trước.
Bên cạnh các câu lạc bộ, nhóm phòng, chống bạo lực gia đình và các “địa chỉ tin cậy” tại cộng đồng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hỗ trợ nạn nhân. Khi có vụ việc xảy ra, nạn nhân có thể tìm đến các địa chỉ này để được tư vấn, hỗ trợ ban đầu, đồng thời được kết nối với chính quyền và các đoàn thể để xử lý theo quy định. Việc công khai địa chỉ hỗ trợ ngay tại thôn, bản đã góp phần giúp người dân mạnh dạn hơn trong việc lên tiếng, tìm kiếm sự trợ giúp khi bị bạo lực.
Theo chị Lò Thị Hạnh, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ bản Mường Luân 2, xã Mường Luân, việc duy trì các mô hình cộng đồng đã tạo sự thay đổi rõ nét trong hành vi của người dân. “Chị em phụ nữ không còn cam chịu như trước. Khi có mâu thuẫn gia đình, chúng tôi kịp thời nắm bắt, vận động, hòa giải ngay từ đầu, không để xảy ra bạo lực. Nhiều nam giới cũng đã ý thức hơn, biết chia sẻ và tôn trọng vợ con,” chị Hạnh cho biết.
Theo đánh giá từ cơ sở, nhờ sự hiện diện thường xuyên của các mô hình cộng đồng, nhận thức và hành vi của người dân về phòng, chống bạo lực gia đình từng bước được thay đổi. Anh Lò Văn Thuận, bản Noong Hẹt, xã Thanh An cho biết, trước đây nhiều người còn cho rằng bạo lực gia đình là chuyện nội bộ. “Giờ thì khác, cán bộ và các nhóm phòng, chống bạo lực đến tuyên truyền thường xuyên; ai vi phạm là cả bản biết, nhắc nhở ngay. Mọi người ý thức hơn, không dám dùng bạo lực như trước,” anh Thuận chia sẻ.
Từ thực tiễn triển khai cho thấy, các mô hình phòng, chống bạo lực gia đình tại cộng đồng đã góp phần quan trọng trong việc chuyển tải chủ trương, chính sách của Nhà nước thành những hành động cụ thể, dễ tiếp cận, dễ thực hiện. Khi người dân được tham gia, được đối thoại và được hỗ trợ ngay tại nơi sinh sống, phòng, chống bạo lực gia đình không còn là nhiệm vụ riêng của cơ quan chức năng, mà trở thành trách nhiệm chung của cả cộng đồng.
Những kết quả đạt được từ các mô hình cộng đồng đang tạo nền tảng vững chắc để tỉnh Điện Biên tiếp tục đẩy mạnh công tác phòng, chống bạo lực gia đình gắn với thực hiện bình đẳng giới trong thời gian tới, hướng tới xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc và xã hội an toàn, lành mạnh từ chính cơ sở./.
